بسترهای آفرینش هنری در متون عرفانی

Authors

Abstract:

در نوشتار حاضر، به واکاوی پیوندهای موجود میان اندیشه عرفانی و جنبه‌های زیباشناسانه متون عرفانی پرداخته شده است. به عبارت دیگر، این مقاله در پی معرفی بسترهای فکری‌ای است که از متون عرفانی آثاری هنری ساخته‌اند. اهمیت این بسترها را باید در دخالت آگاهانه یا ناآگاهانه آنها در فرآیند آفرینش متون پیگیری کرد، چنانکه حتی متونی همچون مقالات، تذکره‌ها، نامه‌ها و متون تعلیمی صوفیه را نیز به آثاری شاعرانه تبدیل کرده‌اند. برای دست‌یابی به این هدف ابتدا به مرور اصطلاحات آشنایی‌زدایی و برجسته‌سازی به عنوان سنجه‌هایی برای شناسایی زبان ادبی در نظریات فرمالیست‌ها و ساختارگرایان پرداخته شده است. در ادامه، نقش مؤلّفه‌هایی از اندیشه عرفانی چون تأویل و رمز، مکاشفه، عادت‌گریزی، آفرینش پیاپی، نسبی‌گرایی و حیرت در آفرینش هنری نشان داده شده است. این مؤلّفه‌ها نگاهی چند لایه و باطنی در نویسندگان متون عرفانی بر می‌انگیزند که نتیجه چنین نگاهی را در زبان این متون می‌توان دید؛ زبانی که با برجسته کردن برخی عناصر زبانی،‌ ادراکی هنری را در خواننده آنها پدید می‌آورند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بسترهای طنزپردازی در متون عرفانی

یکی از ویژگی هایِ زبانیِ متون عرفانی، حضور رگه هایی آشکار از طنز و مطایبه در آنهاست. غلبه رویکرد ایدئولوژیک در تفسیر و خوانش این متون موجب شده است تا این گونه طنزها همواره با نگاهی محتوانگر مورد مطالعه قرار گیرند و ضمن چشم-پوشی از ویژگی های زبانیِ منحصر به فرد طنزهای عرفانی، رابطه آنها با زمینه و زبان این متون نیز نادیده گرفته شود. در پژوهش حاضر با توجه به تمایز میان طنزهای عرفانی و طنزهای موجود...

15 صفحه اول

بررسی مقایسه ای نمادهای داستان آفرینش در متون عرفانی منثور

چکیده بررسی مقایسه ای نمادهای داستانِ آفرینش، در متون عرفانی منثور محمد رضا کریمی انسان همواره در پی کسب شناخت از خود، محیط و ماورای ماده بوده است. عرفان یکی از مهم ترین و جذاب ترین راههای فهم داستان آفرینش بشر نخستین بوده و در واقع تلاش آدمی در پاسخ به این پرسش اساسی است که ما از کجا آمده ایم؟ چرا و چگونه آمده ایم؟ و به کجا می رویم؟ دنیای نماد و منطقِ اندیشه زبان نمادین، مورد استفاده...

الگوهای فراز و فرود در آفرینش هنری

مقالة حاضر یک نگاه نشانه شناختی به مبدا پیدایش و چگونگی خلق آثاری با الگوی فراز و فرود است که خود الگویی ذاتی برای تمامی پدیدارها در کائنات و از جمله گوهری نهفته در ذات آدمی است. تجلی این الگو در آثار هنری اسلامی خود از معانی متعالی تری خبر می دهد و نشان از سیر وحدت به کثرت و خلوت به جلوت است و گویای این مطلب است که آفرینش های هنری تماماً بر اساس القائات رحمانی و ربانی است. جلوه گاه حقیقت در ه...

full text

نقش خیال در فرایند آفرینش هنری

خیال مفهومی دو وجهی که وجهی از آن عدمی است؛ این مفهوم بیشتر نزد عامه مردم به کار می‌رود و در محاورات روزانه‌ از آن مفهوم " پوچی" را استنباط می‌کنند، اما وجه دیگرخیال وجه " وجودی" آن نزد فیلسوفان و هنرشناسان است. در دیدگاه اخیر " خیال" از جنس هنر وبستر ظهور خلاقیت هنری است. درک بهتر این مفاهیم مستلزم شناخت نظریاتی است که متفکران اسلامی در این باره بیان داشته اند. این مقاله به دنبال تبیین ِنقش خ...

full text

تابوشکنی در متون عرفانی

When studying mystical texts, the reader finds out that along with mystic's loving relationship with God, which is characterized by resort, absorption, submission and, finally, destruction, there is another relationship, which appears to be irrespective of the holy and unholy sanctum. Coexistence of these two opposites confuses readers of mystical texts. Investigating the quotes and actions of ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 4

pages  77- 92

publication date 2011-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023