برهمکنش تلقیح ریزوبیوم و سطوح نیتروژن بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد ارقام سویا (Glycine max L.) در شرایط آب و هوایی کرمانشاه

Authors

غلامرضا محمدی دانشگاه رازی- پردیس کشاورزی و منابع طبیعی- گروه زراعت و اصلاح نباتات

محمداقبال قبادی دانشگاه رازی

مختار قبادی کرمانشاه، دانشگاه رازی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

مریم خاص امیری دانشگاه رازی

Abstract:

سابقه و هدف: گیاه سویا [(Glycine max(L.) Merr.] توانایی تثبیت نیتروژن هوا از طریق باکتری‌های همزیست ریزوبیوم ژاپونیکوم (Rhizobium japonicum) را دارد. مقدار نیتروژن تثبیت شده اگرچه نیاز گیاه را برای تولید حداکثر عملکرد تأمین نمی‌کند اما در شرایط مناسب ممکن است تا حدود 80 درصد کل نیتروژن مورد نیاز گیاه را تثبیت کند. استفاده از مکانیسم تثبیت زیستی نیتروژن باعث کاهش هزینه تولید، کاهش آلودگی‌های زیست- محیطی و حفظ ساختمان خاک خواهد شد. مقدار تثبیت نیتروژن در سویا به نحوه و شرایط تلقیح، نوع خاک، عکس‌العمل رقم و شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. با توجه به اهمیت سویا این مطالعه با هدف ارزیابی اثر تلقیح ریزوبیوم و سطوح مختلف کود نیتروژن بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیکی و عملکرد ارقام سویا انجام شد. مواد و روش‌ها:این آزمایش به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه در سال 1388 اجرا گردید. فاکتور اصلی میزان کود نیتروژن (صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از منبع اوره، فاکتور فرعی رقم سویا (ویلیامز و هابیت) و فاکتور فرعی فرعی تلقیح باکتری ریزوبیوم ژاپونیکوم (تلقیح وعدم تلقیح) بودند. صفات حداکثر شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، عملکرد کوانتومی، شاخص کارایی فتوسنتز، دمای سایه‌انداز، هدایت روزنه‌ای و شاخص سبزینگی در مرحله اوایل گلدهی و عملکرد زیست توده، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، تعداد شاخه فرعی در بوته و درصد روغن دانه در مرحله رسیدگی بررسی شدند. یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در مرحله اوایل گلدهی، شاخص سطح برگ برعکس هدایت روزنه‌ای با افزایش مصرف نیتروژن، زیاد شد ولی بیشترین کارایی فتوسنتز در مصرف 50 و 100 کیلوگرم نیتروژن بدست آمد. بیشترین عملکرد کوانتومی در شرایط تلقیح و مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و در رقم ویلیامز بدست آمد. ارتفاع بوته در رقم هابیت برعکس رقم ویلیامز با افزایش مصرف نیتروژن از 100 کیلوگرم در هکتار افزایش داشت. در مرحله رسیدگی، اثر کود نیتروژن، ارقام سویا و تیمار تلقیح بذر بر صفات عملکرد زیست‌توده، عملکرد دانه، شاخص برداشت و وزن هزار دانه معنی‌دار بود. عکس‌العمل عملکرد زیست‌توده در دو رقم به مصرف نیتروژن و تلقیح متفاوت بود. بیشترین مقدار عملکرد زیست‌توده در رقم ویلیامز با مصرف 50 و در رقم هابیت در 150 و 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، بدست آمد. تلقیح ریزوبیوم عملکرد دانه را در رقم ویلیامز به میزان 570 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه به مقدار 5400 کیلوگرم در هکتار با مصرف 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و تلقیح در رقم ویلیامز بدست آمد. نتیجه‌گیری: در شرایط آب و هوایی شهرستان کرمانشاه هر دو رقم سویا (ویلیامز و هابیت) با مصرف کود نیتروژن به مقدار 50 تا 100 کیلوگرم در هکتار همراه با تلقیح باکتری بیشترین عملکرد داشتند. رقم ویلیامز دارای عملکرد بیشتری نسبت به هابیت بود.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

اثر تاریخ کاشت بر رشد و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های سویا (Glycine max Merrill) در شرایط آب و هوایی شمال خوزستان

به منظور تعیین بهترین تاریخ کاشت و بهترین ژنوتیپ سویا سازگار با اقلیم منطقه و دستیابی به حداکثر عملکرد، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول به مدت دو سال زراعی (94-1393) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل پنج تاریخ کاشت شامل اول تیر، 15 تیر، 30 تیر، 13 مرداد و 27 مرداد (کرتهای اصلی) و هفت ژنوتیپ ...

full text

بررسی تأثیر باکتری‌های حل‌کننده فسفر، تلقیح ریزوبیوم و محلول‌پاشی روی بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا (Glycine max L.) رقم کتول در گلستان

این مطالعه جهت ارزیابی تأثیر باکتری‌های حل‌کننده فسفر، تلقیح با ریزوبیوم و محلول‌پاشی روی بر سویا رقم کتول، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در مزرعه کنترل‌شده در دلند (استان گلستان) اجرا شد. عامل‌های این آزمایش شامل باکتری‌های حل‌کننده فسفر (PSB) در دو سطح شامل (بدون تلقیح و تلقیح با باکتری‌های حل‌کننده فسفر)، تلقیح با ریزوبیوم ژاپونیکم در دو سطح شامل: ...

full text

ارزیابی خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های‌ سویا (Glycine max L.) در منطقه پارس‌آباد مغان

به منظور ارزیابی خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های سویا، آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در شهرستان پارس‌آباد مغان در سال 91-1390 اجرا شد. در این آزمایش ژنوتیپ‌هایApollo،Zane،L.17،Williams،INA،Hsus-H116،Spry،Ks4895،Stressland،Rend، L.77-2061،Omaha،L.75-6141،Darby،NE3399 L.93-3312 وL.83-570 مورد بررسی بودند. ارتفاع گیاه،فاصله اولین انشعاب،تعداد شاخه،تعدادغلاف،و...

full text

ارتباط تلقیح بردی ریزوبیوم ژاپونیکم و قارچ میکوریزی با کلونیزاسیون ریشه و عملکرد کمی و کیفی سویا (Glycine max) در سطوح مختلف پتاسیم

به منظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزا، باکتری تثبیت کننده نیتروژن و کود پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا، آزمایشی در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار انجام گردید. فاکتورهای آزمایش شامل قارچ میکوریزا در دو سطح شاهد بدون قارچ و مایه زنی قارچGlomus intraradices، باکتری تثب...

full text