برنامه‌ریزی استراتژیک از طریق پایش مکانی- زمانی آثار شهرنشینی بر اکوتون‌های کوهپایه‌ای در محدودۀ جغرافیایی البرز مرکزی

اکوتون‌های کوهپایه‌ای که در حد فاصل کوه و دشت واقع شده‌اند و نقش مفصل ارتباطی بین این دو منطقه را ایفا می‌کنند، به لحاظ اکولوژیک، ناحیه‌ای استراتژیک محسوب می‌شوند. در این تحقیق روند تغییرات اکوتون‌های کوهپایه‌ای به‌واسطۀ رشد کلان‌شهرهای تهران و کرج تجزیه و تحلیل شده است. تصاویر ماهواره‌ای سال 2000 (Landsat 7 ETM+) و سال 2013 (Landsat 8 OLI/TIRS) برای استخراج روند تغییرات پوشش زمین استفاده شد. پوشش‌های زمین در چهار کلاس عمدۀ پوشش گیاهی، فضای باز، ساخت‌وساز و آب طبقه‌بندی شدند. محدودۀ اکوتونی کوهپایه‌ها در چهار واحد طولی پهنه‌بندی شد: ۱. واحد شمال تهران، ۲. واحد حومۀ تهران- کرج، ۳. واحد شمال کرج، و ۴. واحد حومۀ غربی کرج. نتایج نشان داد که پوشش‌های گیاهی و فضای باز مبدأ بیشتر تحولات‌اند و مقصد نهایی تبدیلات، پهنه‌های ساخت‌وساز‌ند. به‌طور کلی، پوشش گیاهی 02/11 درصد کاهش، ساخت‌وسازها 68/23 درصد افزایش و فضاهای باز 85/12 درصد کاهش داشته‌اند. در مجموع، 92/32 درصد از نقاط این محدوده دچار تغییرات شده‌اند که به‌ترتیب پهنه‌های 1، 4، 2 و 3 شامل 80/11، 43/8، 77/7 و 93/4 درصد است. بیشترین درصد تغییرات از هر واحد در پهنۀ 2 (حومۀ تهران- کرج) با 94/51 درصد، پهنۀ 1 (شمال تهران) با 93/39 درصد، پهنۀ 4 (حومۀ غربی کرج) با 88/24 درصد و کمترین درصد تغییرات در پهنۀ 3 (شمال کرج) با 80/22 درصد اتفاق افتاده است.