بررسی کارکردِ اقتصادی بنیاد پهلوی

Authors

  • حمید آزاد دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه تهران
Abstract:

محمدرضاشاه پهلوی در سال 1337ش بنیاد پهلوی را تأسیس کرد. این بنیاد در مدت بیست سال فعالیت خود(1337-1357) در ظاهر سازمانی خیریه بود که تنها برای تأمین مالی اهداف خیریۀ شاه به فعالیت اقتصادی می­پرداخت، اما در واقع سازمان اقتصادی ­ای بود که در حوزه­های مختلف اقتصادی سرمایه‌گذاری‌های­ گسترده­ای انجام می­داد.تاکنون پژوهش ­­های انجام­ شده دلیلِ این سرمایه­ گذاری­ های گسترده را ثروت ­اندوزی شاه از طریق پوشش خیریۀ این بنیاد دانسته ­اند. اما این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و تکیه بر منابع اسنادی و کتابخانه‌ای نشان داده است که شاه به‌جز انگیزة مزبور، از طریق بنیاد پهلوی قصد مداخله، هدایت و تقویت جریان توسعة اقتصادی و صنعتی را داشته­ است. جریان مزبور جریانی در بین شاه و سیاست­گذاران اقتصادی حکومت پهلوی از نیمۀ دوم دهه 1330ش به بعد بود که بر توسعۀ سریعِ اقتصادی و صنعتی تأکید داشت. پژوهش حاضر به بررسی چگونگی و چرایی مداخلۀ شاه در این جریان از طریق بنیاد پهلوی، که در این پژوهش «کارکرد اقتصادی» بنیاد پهلوی نام گرفته است، پرداخته است. سؤال اصلی مقالۀ حاضر این است که به جز عامل مالی(ثروت­ اندوزی)، چه عاملی مبیّن سرمایه‌گذاری­ ها و فعالیت­ های گستردۀ بنیاد پهلوی در حوزۀ اقتصادی است؟ براساس یافته­ های این پژوهش، شاه با این سرمایه ­گذاری ­ها، از بنیادِ در واقع اقتصادیِ پهلوی به‌مثابه ابزاری برای تحقق هرچه سریع­‌ترِ برنامه ­های بلندپروازانۀ اقتصادی و صنعتی خود و تقویت و پشتیبانی از سیاست‏ های اقتصادی حکومت خود در حوزه­های بانک­داری، صنعت و معدن، بازرگانی دریایی، توریسم و مسکن در دو دهۀ 1340 و 1350ش بهره ‏برداری کرده­ است. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر برنامه‌نوسازی حکومت پهلوی دوّم بر کارکرد اقتصادی خانواده در مناطق شهری ایران(دهه‌های چهل و پنجاه شمسی)

این پژوهش به یکی از موضوعات اجتماعی-اقتصادی در تاریخ معاصر ایران یعنی کارکرد اقتصادی نهاد خانواده در نقاط شهری کشور طی دو دهة پایانی حکومت پهلوی، می­پردازد. چنان­که سعی شده است تا با تمرکز بر روی برنامه نوسازی حکومت پهلوی دوّم طی دوره زمانی موردنظر، ارتباط و همبستگی این برنامه با تغییر میزان کارکرد اقتصادی خانواده ایرانی را تبیین نماید. واکاوی این مسئله، با کاربرد یک نظریه جامعه­شناسی یعنی تئوری...

full text

بررسی و ارزیابی کارکرد ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار جهت ارزیابی عملکرد اقتصادی شرکتها

سنجش‌ عملکرد در فرآیند تصمیم‌گیری‌ با توجه‌ به‌ توسعه‌ و اهمیت‌ نقش‌ بازار سرمایه‌ از مهمترین‌ موضوعات‌ حوزه‌ مالی‌و اقتصادی‌ است‌، ارزش‌ افزوده‌ اقتصادی‌  بازار از معیارهای‌ سنجش‌ عملکرد مدیریت‌ است‌. بنابراین‌ آزمون‌ کارکرد معیارهای‌مالی‌ جهت‌ ارزیابی‌ عملکرد بنگاهها نظیر ROI ، RI ، ROS ، EVA و MVA یک‌ ضرورت‌ بشمار می‌آید. مقاله‌ حاضر، نتیجة‌ پژوهش‌ علمی‌ محقق‌ است‌ که‌ با انتخاب‌ صنعت‌ نمون...

full text

نهادهای اقتصادی دربار و حامی پروری در رژیم پهلوی

این مقاله با تحلیل رژیم پهلوی به عنوان یک دولت نئوپاتریمونیال می کوشد نهادهای اقتصادی دربار را به عنوان یکی از ارکان پنهان این رژیم مورد بررسی قرار دهد. مقاله در پی پاسخ به دوسوال است: 1-روند شکل گیری و تحول فعالیت های اقتصادی دربار چه بوده است؟ 2- چه دلایلی باعث شکل گیری و تداوم فرایند ثروت اندوزی شخصی از سوی دربار شده است؟در این راستا، به اتکای منابع دست اول،ابتدا تکوین و تحول نهادهای اقتصادی...

full text

عملکرد بنیاد پهلوی و مواجهه نیروهای انقلابی با ان

این پژوهش در صدد بررسی «عملکرد بنیاد پهلوی و مواضع نیروهای انقلابی نسبت به آن» می -باشد. مسئله اصلی این پژوهش بررسی مواضع نیروهای انقلابی نسبت به بنیاد پهلوی درسال اوج گیری نهضت انقلابی مردم ایران نسبت به این نهاد بزرگ اقتصادی و فرهنگی است. یافته های این پژوهش حاکی از این است که؛ بنیاد پهلوی به عنوان یک نماد در خدمت رژیم پهلوی بوده است و دستگاه حاکم می کوشید با استفاده از نام این بنیاد و برخی ا...

15 صفحه اول

اوضاع اقتصادی بندرعباس در دورة پهلوی اول 1320-1304

از دوره شاه عباس صفوی بندرعباس به عنوان برترین بندر تجاری ایران در سواحل خلیج فارس شناخته می‌شد. این برتری تا انتهای دوره صفویه برقرار بود؛؛ ولی پس از آن بندرعباس هرگز رونق سابق را نیافت. این بندر در دوره قاجار به عنوان بندر مجاور بندر بوشهر که مهم‌ترین بندر تجاری ایران در دوره قاجار محسوب می‌شد،  فعالیت می‌کرد؛؛ ولی در دوره پهلوی اول که به سبب رشد بندر خرمشهر بندر بوشهر از رونق افتاد، وضعیت اق...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 28  issue 39

pages  21- 42

publication date 2018-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023