بررسی ژئوشیمیایی عناصر نادر خاکی و ارتباط آن با سیالات کانه ساز طلا در محدوده معدنی سنجده، ایران مرکزی

منطقه معدنی موته در60 کیلومتری جنوب باختری دلیجان و در بخش مرکزی پهنه سنندج -سیرجان واقع شده است. این منطقه شامل دو معدن فعال به نام چاه خاتون و سنجده و چندین رخداد کوچکتر می‌باشد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در منطقه که در حد رخساره شیست سبز تا آمفیبولیت زیرین دگرگون شده‌اند، شامل مجموعه‌ای از سنگ‌های رسوبی، ولکانیکی و ولکانی‌کلاستیک با امتداد عمومی شمال‌شرق –جنوب‌غرب می‌باشد. کانه‌زایی در منطقه مورد‌مطالعه به‌صورت رگه- رگچه‌های کوارتز - سولفید در کانسنگ میزبان متاریولیتی و در امتداد گسل نرمال با روند N40W و شیب به سمت شمال‌شرق رخ داده است. مطالعه و مقایسه رفتار ژئوشیمیایی طلا و عناصر همراه در نمونه‌های کانه‌دار و دگرسان‌شده نشان می‌دهد که در بین عناصر اصلی Si, S و در بین عناصر کمیاب Ag, Te, Th, Bi, Baهمراه با افزایش عیار طلا، افزایش می یابد. مطالعه روند تغییرات و الگوی عناصر نادر خاکی در نمونه‌های کانه‌دار و دگرسان‌شده و مقایسه آن‌ها با نمونه‌های فاقد دگرسانی، بیانگر غنی‌شدگی عمومی به‌ویژه در عناصر خاکی کمیاب سبک موجود در نمونه‌های کانه‌دار میباشد. غنیشدگی عناصر کمیاب خاکی سبک در نمونه‌های دارای کانه‌زایی طلا ، بیانگر تاثیر سیالات گرمابی احیایی غنی از گوگرد، سیلیس و CO2 هم‌زمان با تکتونیک فعال منطقه، در تجمع عناصر فرار و متحرک می‌باشد. همبستگی منفی بین طلا و عناصر خاکی کمیاب سنگین می‌تواند ناشی از تاثیر سیالات فلورداری باشد که سبب شست‌و‌شو و حمل این عناصر گشته است.