بررسی پس‌زمینه‌های تاریخی و ایدئولوژیک داستان «امیرارسلان نامدار»

«داستان امیرارسلان‌ نامدار»، یکی از خوش اقبال‌ترین داستان‌های عامیانۀ زبان فارسی است که ظاهرا در عهد ناصرالدین‌شاه ساخته و پرداخته شده است. از آنجا که ادبیات عامیانه پنجره‌ای است که حیات اجتماعی ملل را می‌نمایاند و پیام‌ها در متن این نوع از آثار ادبی با واقعیت‌های تاریخی، فرهنگی و ایدئولوژیکی مردم آن سرزمین در پیوند است در این پژوهش سعی بر آن بوده است که پس زمینه‌های تاریخی و ایدئولوژیکی متن مورد بررسی قرار بگیرد و با توجه به حوادث و شواهد و گزارش‌های تاریخی به رابطۀ بین دو متن تاریخی و داستانی بپردازد. در آغاز به شرایط فرهنگی و تاریخی عصرسلجوقیان، جنگ‌های صلیبی وفتوحات و منش رفتاری ارسلان‌‌بن‌داوود و سپس به مهمترین بن‌مایه‌های داستانی امیرارسلان پرداخته شده است. برآیند پژوهش آن است که این داستان ژانری تاریخی بوده است که دلالت بر فتوحات امیرارسلان بن داوود سلجوقی و فرزندش ملکشاه داشته است و از حیث ایدئولوژیک در راستای نبرد مسلمانان با مسیحیان (جنگ‌های صلیبی) که در گذر ایام به ژانری داستانی و رمانس مذهبی-عاشقانه با بن‌مایه‌های سحر و جادو تبدیل شده است و مسلما پیش از تدوین آن در عهد ناصری، قسمت‌های مهمی از این اثر در میان بخشی از مردم نوشته یا نانوشته روایت می‌شده است.