بررسی پترولوژیکی و ژئوشیمیایی سنگ‌های ولکانیکی پالئوسن-ائوسن منطقه رونج، جنوب‌شرق فریمان (خراسان رضوی، ایران)

منطقه بررسی شده در شمال‌شرق ایران، در پهنه ایران مرکزى و در جنوب‌شرقی فریمان واقع شده است. بر اساس مشاهدات صحرایى و سنگ‌نگاری، ترکیب سنگ‌شناختی مجموعه بررسی شده در محدوده بازالت، آندزیت بازالتی، آندزیت، تراکى‌آندزیت و داسیت قرار می‌‌گیرد. مجموعه سنگی از نظر سنى متعلق به پالئوسن-ائوسن است. بافت غالب این سنگ‌ها، پورفیرى با خمیره میکرولیتى و گلومرو‌فیرى است. پلاژیوکلاز، اولیوین، پیروکسن، هورنبلند، آلکالی‌فلدسپار و کوارتز کانی‌های اصلی و بیوتیت، آپاتیت، اسفن و مگنتیت، کانی‌های فرعی نمونه‌های بررسی شده را تشکیل می‌دهند. شواهد میکروسکوپى از جمله: بافت‌هاى غیر تعادلى در پلاژیوکلازها (حالت زونه و انحلال) و در مقیاس ماکروسکوپی وجود زینولیت‌ها، بر آلایش ماگمایى توده ولکانیکى دلالت دارند. سنگ‌های منطقه از لحاظ سری ماگمایی جزو سری کالک‌آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا با ماهیت متا‌آلومینوس است. رفتار اکسید‌هاى عناصر اصلى و کمیاب روند عادى تفریق را در ماگما نشان مى‌دهد. داده‌های ژئوشیمیایی نشان می‌دهد که سنگ منشأ مذاب سازنده سنگ‌های مورد بررسی شاید یک گارنت لرزولیت بوده که حدود 1 تا 10 درصد ذوب بخشی را در اعماق حدود 90 تا 100 کیلومتری تحمل نموده است. در بررسی‌های پتروگرافی، شواهد و مدارکی دال بر وجود آلایش ماگمایی در سنگ‌های منطقه مشاهده شد که آنومالی منفی Nb و Ti و آنومالی مثبت Pb در نمودار‌های عنکبوتی و همچنین، نسبت‌های عناصری مانند Ce/Pb و Nb/U نیز این موضوع را تأیید می‌نماید. غنی‌شدگی نمونه‌ها از عناصر LILE و تهی‌شدگی از عناصر HFSE بیانگر ماگماتیسم کمان‌های آتشفشانی حاشیه قاره است. بر اساس نمودار‌های مختلف سنگ‌شناختی نیز، محیط تکتونیکی منطقه بررسی شده با پهنه‌های فرورانش حاشیه فعال قاره‌ای مرتبط است.