بررسی و مقایسه فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد آنتی اکسیدانی سرشاخه های گیاه دارویی Juniperus sabinaL. در رویشگاه های مختلف مازندران و گلستان

گیاهJuniperus sabina L. ازجمله گیاهان دارویی ارزشمند شمال ایران است که از اثرات فارماکولوژیکی بسیاریاز جملهخواص ضدسرطانی، ضد مالاریا و ضد باروری برخوردار است. پژوهش حاضرباهدف ارزیابیفیتوشیمیاییاسانس و عملکرد آنتی‌اکسیدانی سرشاخه‌های گیاه مای‌مرزدر دو استان گلستان و مازندران انجام شد. نمونه‌ها از سه رویشگاه رامسر، رامیان وتوسکستان در فصل تابستان سال 1397 جمع‌آوری شدند. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب و شناسایی ترکیبات با استفاده از دستگاه GC-FID و GC-MSانجام شد. از دو روشTAOC و DPPHجهت بررسی توانمندی آنتی‌اکسیدانی و روشرنگ‌سنجی (فولین-سیکالچو) جهت سنجش فنل کل استفاده شد. بیشترین مقدار فنل‌کل در نمونه رامسر ( mg GAE/g dw19/0  33/3)، مهار رادیکال DPPH در نمونه رامیان (99/4  1/43 درصد) و آنتی اکسیدان کل در نمونه توسکستان (12/0  05/19 میلی‌گرم اسکوربیک اسید در گرم وزن خشک) مشاهده شد.اگرچه درصد اسانس و توانمندی آنتی‌اکسیدانی جمعیت‌های مناطق مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری نداشتند، با این وجود تغییرات اجزای اسانس به ویژه ترکیبات قالب کاملا متفاوت بود. مقدارسابینن به عنوان ترکیب غالب در سه رویشگاه مذکور به‌ترتیب 5/12، 8/49 و 58 درصدبود. نکته قابل توجه در این پژوهش وجود ترکیب میرتنیل-استات به مقدار 6/72 درصد در نمونه رامسر بود که تاکنون در رابطه با این گیاه گزارش نشده است.با توجه به تفاوت بارز مشاهده شده در ترکیب اسیدهای چرب ضروری اسانس مای‌مرز رامسر، پیشنهاد می‌گردد که این توده گیاهی به دقت بیشتری مورد بررسی قرار گرفته و در صورت امکان به عنوان کموتایپی از مای‌‌مرز معرفی گردد.