بررسی و مقایسه روش‌های مختلف کشت قلمه نیشکر در شرایط خوزستان

نیشکر گیاهی است که از دیرباز برای تولید شکر و محصولات جانبی در استان خوزستان کاشت می‌شود و روش اصلی کاشت آن قلمه‌زنی است. با توجه به روش‌های مختلف کاشت قلمۀ نیشکر در خوزستان، این مطالعه در سال 1395 و با هدف بررسی این روش‌ها و استخراج شاخص‌های مناسب آن با توجه به شرایط این استان و در زمان معمول کاشت نیشکر در استان خوزستان (از نیمۀ دوم مرداد تا اوایل مهرماه) در کشت و صنعت حکیم فارابی اجرا شد. داده‌های این پژوهش نیز در حین کاشت از طریق مشاهده، تهیۀ عکس و گزارش‌نویسی به­منظور جمع­آوری اطلاعات خام، مصاحبه و توزیع پرسشنامه بین کارشناسان مجرب کشت و صنعت حکیم فارابی (25 نفر) صورت پذیرفت. در ابتدا، متغیرهای مؤثر برای شاخص‌های روش کاشت مناسب تعیین گردید. شاخص‌های هزینه، میزان کیفیت قلمه‌گذاری، ظرفیت مزرعه‌ای، تعداد حرکت تراکتور در زمین و ارگونومیک کار بررسی شد. برای تعیین روش مناسب کاشت از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. وزن‌دهی عوامل با استفاده از نظر کارشناسان و خبرگان کشاورزی صورت گرفت. شاخص‌های تعیین‌شده برای سه روش مختلف کاشت قلمۀ نیشکر با دست، کاشت نیمه‌مکانیزۀ قلمه نیشکر با دستگاه بُرنده-کارنده و کاشت مکانیزۀ قلمة نیشکر با دستگاه کارندۀ خودکار به فرآیند تحلیل سلسله مراتبی وارد و با نرم­افزار Expert Choiceمقایسه شدند. نتایج بررسی­ها نشان می­دهد که کاشت نیمه‌مکانیزه با کمترین هزینه و بیشترین کیفیت قلمه‌گذاری روشی است بهینه. از طرف دیگر، کاشت دستی به­دلیل هزینۀ بالا و به­رغم آنکه در شاخص کیفیت کاشت بهتر از کاشت مکانیزه عمل کرده، رتبه‌ای پایین‌تر به­دست آورده است.