بررسی و تحلیل مفهوم ارتباط های چهارگانه بشری در مثنوی معنوی

یکی از شاعران و عارفان ایرانی که در فرهنگ و عرفان اسلامی- ایرانی نقشی پررنگ دارد؛ بی­تردید جلال الدین محمد بلخی است. او به دلیل تأمل عمیق در جهان پیرامون خود و درک معرفت صحیح از باطن آدمی، در ابعاد مختلف شناخت شناسی همچون خداشناسی، خودشناسی و کیهان­شناسی غورکرده و اشراف داشته است. او با تأکید بر عرفان و سعادت حقیقی و تکامل روحی انسانی از سویی و شناخت جایگاه انسان در هستی از سوی دیگر بر روابط چهارگانه ارتباط انسان با خدا،‌ خود، دیگر انسان­ها و طبیعت تأکید دارد. بررسی این روابط در مثنوی به گونه­ای طراحی شده است که باورمندی به خدا (متشخص و نامتشخص) در نوع ارتباط انسان با خود، دیگر انسان­ها و طبیعت تاثیر گذاشته است. با این رویکرد، این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با واکاوی مثنوی، به بررسی ارتباط انسان با خدا، خود، دیگران و طبیعت از منظر مولوی می­پردازد. نتیجه پژوهش نشان می­دهد که مولوی با درک تصور خداوند به عنوان موجودی متشخصِ­ انسان­وار و در مواردی نا انسان­وار در نحوه ارتباط انسان با خود، دیگران و طبیعت اندیشه­های نابی دارد که این مقاله به تحلیل و نقد هر کدام از این ارتباطات پرداخته است.