بررسی و اولویّت بندی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی استان خوزستان در برابر مخاطرات طبیعی

مخاطرات محیطی همواره تهدیدی برای سکونتگاه­های انسانی است. این تأثیرات در فضاهای روستایی و در مناطق مختلف کشور با توجّه به نوع مخاطرات متفاوت است. سکونتگاه­های روستایی با توجّه به خصوصیّات گوناگون نظیر موقعیّت جغرافیایی روستاها، ساختار کالبدی - فضایی، نوع مخاطره­پذیری، بیشترین بحران­ها را در زمان بروز مخاطرات تجربه خواهند نمود. شناسایی آسیب­پذیری سکونتگاه­های روستایی با در نظر گرفتن متغیّر­ها و عوامل مؤثّر از روش­های پیشگیری، کاهش خسارات و مدیریت مخاطرات به شمار می­رود. هدف پژوهش حاضر، اولویّت­بندی روستاهای استان خوزستان از منظر آسیب­پذیری محیطی بر اساس متغیّرهایی نظیر فاصله از حریم گسل­های فعّال زمین­شناسی، مشخّصات خاک، مشخّصات سازندهای زمین­شناسی، فاصله از دشت­های سیلابی، فاصله از مناطق حفاظت‌شده، فاصله از وقوع نقطه­ای زمین­لغزش و میزان شیب زمین با استفاده از منطق فازی در راستای توسعة پایدار، پیشگیری بحران و کاهش خسارات است. روش پژوهش بر مبنای ماهیت توصیفی -تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی و قابل ‌استفاده در منطقة مورد مطالعه است. تجزیه و تحلیل داده­ها بر اساس منطق فازی در سیستم اطّلاعات جغرافیایی (GIS) طرّاحی و پیاده­سازی شد. نتایج پژوهش نشان داد که استان خوزستان به پژوهش­های بسیاری در زمینة اولویّت­بندی آسیب­پذیری نیازمند است؛ از بررسی 1989 نقطة روستایی بر اساس سناریو‌های مختلف از جمله سناریوی نسبتاً بد­بینانه 746 نقطة روستایی، سناریوی نسبتاً خوش­بینانه 3 نقطة روستایی، سناریوی متعادل یا تابع ترکیب خطّی وزن­دار حدود 98 نقطة روستایی دارای مقدار استانداردشدة آسیب­پذیری محیطی بیش از 5/0 هستند. همچنین بر اساس سناریوی بدبینانه، تمامی سکونتگاه­های روستایی منطقه دارای مقدار استانداردشدة آسیب­پذیری محیطی بیش از 75/0 و بر اساس سناریوی خوش­بینانه، تمامی سکونتگاه­های روستایی دارای مقدار استانداردشدة آسیب­پذیری محیطی صفر هستند.