بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و پاداکسندگی برخی از موهای وحشی استان آذربایجان غربی

بررسی و ارزیابی ویژگی‌های موهای وحشی در برنامه­های بهنژادی و معرفی رقم‌های مناسب برای شرایط آب و هوایی خاص اهمیت بسیار زیادی دارد. هدف از این پژوهش، ارزیابی و شناخت بهتر ویژگی­های نژادگان (ژنوتیپ)­های موهای وحشی استان آذربایجان غربی به‌منظور کاربرد آن‌ها در برنامه­های بهنژادی است. بیست نمونه­ از مناطق پیرانشهر و سردشت این استان گردآوری‌شده و صفات فیزیکوشیمیایی مختلفی مربوط به خوشه، خوشه­چه، حبه و بذر و ظرفیت پاداکسندگی کل اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد، تنوع بالایی در برخی از صفات مانند طول و عرض خوشه و وزن خوشه وجود داشت.دامنۀ ظرفیت پاداکسندگی گوشت، پوست و بذر در نژادگان­های مورد بررسی به ترتیب از 53/15 تا 53/71، 36/7 تا 96/84 و 71/8 تا 64 درصد متغیر است. صفات مرتبط با خوشه از جمله طول­ خوشه و عرض ­خوشه همبستگی مثبت و معنی­داری با صفات مرتبط با حبه مانند طول، عرض، وزن و اندازۀ حبه داشتند. یازده عامل اصلی نزدیک به 97/79 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. در تجزیۀ خوشه­ای به روش Wardنژادگانهای موهای وحشی در سه گروه اصلی تقسیم شدند. نژادگان­های موجود در گروه اول بیشترین میانگین صفات وزن گوشت، ضخامت پوست، هیو، کروما، TA و pHآب‌میوه را داشتند. صفات طول و عرض­ حبه، طول دم ­حبه، شمار بذر، L* و a* نیز در جداسازی گروه دوم نقش مهمی داشتند. نژادگان­های موجود در گروه سوم میانگین صفات شمار خوشۀ ­فرعی و طول خوشۀ بالاتری داشتند. نتایج به‌دست‌آمده از این بررسی می­تواند در کارهای به نژادی و معرفی رقم در مو بسیار سودمند باشد.