بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامۀ شخصیتی آیووا

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اعتبار، روایی و تحلیل عاملی پرسشنامه شخصیتی آیووا و ارتباط آن با پنج عامل بزرگ شخصیت در جامعه دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و دانشگاه تبریز بود. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی می‌باشد.تعداد 500 نفر دانشجوی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و تبریز شامل 263 دختر و 237 پسر، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند. به منظور بررسی روایی همزمان و افتراقی، پرسشنامه شخصیتی نئو به همراه پرسشنامه اصلی، توسط نمونه تکمیل شد و داده‌ها با استفاده از روش‌‌های آماری همبستگی، تحلیل عوامل و تحلیل واریانس، مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: تحلیل عاملی اکتشافی و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی به روش چرخش واریماکس نشانگر استخراج سه مؤلفه هیجان ‌پذیری مثبت، هیجان‌پذیری منفی و مقیدبودن بود، که در مجموع 03/58 واریانس را تبیین می‌کرد. ضریب اعتبار پرسشنامه به روش بازآزمایی برای کل پرسشنامه 85/0 و برای عامل‌ها بین72/0 تا 87/0 بود. محاسبه ضرایب همبستگی بین مؤلفه‌های پرسشنامه شخصیتی آیووا و مقیاس نئو نشان داد که پرسشنامه از روایی خوبی برخوردار است. مقایسه نمرات دختران و پسران نشان داد که بین میانگین نمرات دختران و پسران در عامل‌های پرسشنامه شخصیتی آیووا تفاوت معناداری وجود ندارد؛ اما در مقیاس‌های پرخاشگری، واکنش به استرس، نزدیکی اجتماعی و جذب، تفاوت بین میانگین نمرات دختران و پسران معنادار است. در نهایت نتایج نشان‌دهنده‌ی همبستگی میان پرسشنامه شخصیتی آیووا و نئو بود. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان‌دهنده اعتبار و ویژگی‌های روانسنجی مطلوب برای پرسشنامه شخصیتی آیووا می‌باشد و در جامعه دانشجویان قابلیت کاربرد دارد.