بررسی وضعیت NO2 تروپوسفری ایران طی سال‌های 2004 تا 2012

در این تحقیق، توزیع زمانی مکانی NO2 تروپوسفری در ایران با استفاده از داده‌های ماهوارۀ OMI طی سال‌های 2004 تا 2012 بررسی شده است. نتایج بررسی‌های تغییرات فصلی NO2 تروپوسفری نشان می‌دهد که معمولاً بیشینۀ فصلی در زمستان و کمینۀ فصلی در تابستان رخ می‌دهد. در ایستگاه ژئوفیزیک تهران، طی سال 2007، بیشینۀ NO2 تروپوسفری در دسامبر با مقدار molec/cm2 1015 28/23 و کمینۀ NO2 تروپوسفری در جولای با مقدار molec/cm2 1015 06/5 رخ داده است. بررسی نقشه‌های میانگین ماهانۀ توزیع تروپوسفری NO2 در منطقۀ خاورمیانه نشان می‌دهد که معمولاً مناطق با غلظت بالای ستون تروپوسفری NO2 مربوط به شهرهایی با ترافیک سنگین وسایل نقلیۀ موتوری و فعالیت‌های صنعتی است. از جمله این مناطق می‌توان در ایران به محدودۀ شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، رشت، شیراز، اهواز و تبریز اشاره کرد. بررسی روند تغییرات بلندمدت 9 سالۀ 2004- 2012 در شهرهای با غلظت بالای NO2 تروپوسفری نشان داده که روند افزایشی در محدودۀ شهرهای تهران، اصفهان و شیراز مشاهده می‌شود. مقایسۀ منطقه‌ای تهران از نظر NO2 تروپوسفری و نزدیک سطح زمین طی ماه‌های سرد نشان می‌دهد که مناطق شمال و شمال شرق تهران بسیار آلوده‌تر از جنوب آن است. یکی از عوامل مؤثر این امر می‌تواند الگوی باد و وزش بادهای دشت به کوه حاکم بر تهران باشد. شرایط هواشناسی می‌تواند شدت آلودگی NO2 تروپوسفری و گستردگی آن را در ایران، بیشتر کند. از جملۀ این شرایط می‌توان به حضور پشته‌ها در تروپوسفر میانی همراه پایداری ستون هوا، کاهش سرعت باد و افزایش وارونگی دمای هوای سطحی اشاره کرد. مقایسۀ مقادیر ستون NO2 تروپوسفری با غلظت آلایندۀ NO2 سطح زمین نشان می‌دهد که طی فصل سرد، همبستگی مثبتی بین آن‌ها برقرار است.