بررسی وضعیت خروجی فسفر از حوضه های مختلف در استان گیلان

فسفر از عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان و از آلاینده‌های مهم با منشاء غیرنقطه‌ای است که از مناطق مسکونی، صنعتی، زمینهای کشاورزی و رواناب‌های شهری سرچشمه می‌گیرد. فسفر در اثر فرسایش و حرکت رواناب از حوضه‌ها خارج شده و وارد منابع آب می‌شود. در این پژوهش، خروج فسفر از حوضه‌های با کاربری متفاوت در استان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. حوضه‌ها شامل دیوشل، کمسار، جوکلبندان، سراوان و سنگر بودند. نمونه‌برداری از رواناب حوضه­ها طی یک سال )به صورت ماهانه( از نقطه خروجی آنها صورت گرفت. مقدار EC و pH ، مواد جامد کل، محلول و معلق به روش وزنی و سه نوع فسفر کل، فسفر محلول و فسفر همراه ذرات اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین هدر رفت فسفر کل در بهمن ماه ) 228/0میلی گرم بر لیتر( در حوضه سنگر با عمده کاربری جنگل و زراعی رخ داده است. تغییرات فسفر در حوضه‌ها وابسته به میزان بارندگی ماهانه است و با افزایش میزان بارندگی مقدار خروجی فسفر افزایش می‌یابد. بیشترین میانگین فسفر محلول خارج شده از حوضه‌ها مربوط به جوکلبندان با کاربری غالب جنگل ) 36/0 میلی گرم بر لیتر( و سراوان با کاربری جنگل و فعالیت‌های صنعتی ) 33/0 میلی گرم بر لیتر( است. همچنین بیشترین هدررفت فسفر همراه ذرات نیز در اردیبهشت در حوضه سنگر ) 192/0میلی‌گرم بر لیتر( مشاهده شد. میزان فسفر خروجی از این حوضه‌ها به اندازه‌ای می­باشد که بتواند باعث پدیده غنی شدن منابع آبی و در نتیجه سبب کاهش کیفیت آنها شود.