بررسی واکنش فیزیولوژیکی ارقام کلزا به تنش شوری در مرحله جوانه ‏زنی و استقرار گیاه

شوری یکی از عوامل محدودکننده رشد و تولید عملکرد گیاهان است. این پژوهش به‌منظور تأثیر تنش شوری بر جوانه ‏زنی، واکنش فیزیولوژیکی ارقام کلزا به تنش شوری در مرحله جوانه‏زنی و استقرار گیاه در دو آزمایش انجام شد. در دو آزمایش جداگانه، فاکتور اول چهار رقم کلزا شامل ارقام هایولا 320، هایولا 401، هایولا 330 و ساری گل و فاکتور دوم شامل سطح شوری (محلول صفر، 30، 60 و 90 میلی مولار نمک (کلرید سدیم) بود. تنش شوری سبب کاهش درصد جوانه‏زنی، طول ریشه‎چه، طول ساقه‏چه و فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز گیاهچه­های کلزا شد. در سطح شوری 90 میلی مولار کلرید سدیم رقم هایولا 330 بیشترین درصد جوانه‌زنی (66 درصد)، فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز (6.2 نانومول بر بذر بر دقیقه)، طول ریشه‎چه (51 میلی‎متر) را به خود اختصاص داد. در شرایط تنش شوری 90 میلی مولار نمک کلرید سدیم بیشترین وزن خشک اندام هوایی در ارقام هایولا 330 به میزان 1.72 گرم مشاهده گردید. تنش شوری سبب افزایش غلظت سدیم، برگ کلزا شد اما غلظت پتاسیم کاهش یافت. ارقام هایولا 330 و هایولا 320 بیشترین نسبت پتاسیم به سدیم برگ را در مقایسه با سایر ارقام در شرایط تنش شوری داشتند. در شرایط تنش شوری میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان کاتالاز و پراکسیداز در ارقام هایولا 320 و هایولا 330 به میزان معنی‌داری بیش از دو رقم دیگر بود. در شرایط تنش شوری 90 میلی مولار کلرید سدیم میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز ارقام هایولا 330، هایولا 320، هایولا 401 و ساریگل در مقایسه با شرایط نرمال به ترتیب 84، 77، 70 و 27 درصد افزایش یافت. بررسی تغییرات غلظت کربوهیدرات‏های محلول برگ در ارقام هایولا 320، هایولا 330، هایولا 401 و ساریگل در سطح شوری 90 میلی مولار کلرید سدیم حاکی از افزایش غلظت کربوهیدرات‏های محلول برگ به میزان 66، 62، 54 و 42 درصد در این ارقام در مقایسه با شرایط نرمال بود. ارقام هایولا 320 و هایولا 330 با توجه به درصد جوانه ‏زنی و وزن اندام هوایی بیشتر، شرایط تنش شوری را بهتر تحمل نمودند که این موضوع به دلیل نسبت پتاسیم به سدیم بیشتر، فعالیت آنزیم‌های آنتی‏اکسیدان بیشتر و غلظت پرولین و کربوهیدرات‏های محلول بیشتر در مقایسه با ساریگل و هایولا 401 بود. نتایج نشان می‏دهد هایولا 330 و هایولا 320 دارای ظرفیت مناسب برای تولید ارقام متحمل به شوری می‏باشند.