بررسی همسنج نامه‌های تاریخ بیهقی با نامه‌های عتبه‌الکتبه و التوسل‌الی‌الترسل

هدف مقالة حاضر، بررسی همسنج نامه‌های سه کتاب تاریخ بیهقی، عتبة‌الکتبة و التوسل‌الی‌الترسل از نظرگاه ساخت و محتوا است. مسالة بنیادی مقاله، چگونگی بافت نامه‌های درباری عصر نویسندگان این سه کتاب از منظر شبکة ساختاری و مفهومی است. در این راستا، بدنة مقاله را پس از درآمدی مبتنی بر معرفی اجمالی این سه اثر و بازشناخت پیشینة پژوهش‌هایی که پیرامون این موضوع انجام شده؛ مقایسة نامه‌های موجود در تاریخ بیهقی با عتبة‌الکتبة و التوسل‌الی‌الترسل تشکیل می‌دهد. مهم‌ترین نکاتی که در این بررسی به آن توجه‌شده‌است عبارتند از: بررسی سبک نامه‎های تاریخ بیهقی با دو کتاب دیگر؛ انواع نامه به لحاظ فرم و ساختار؛ بررسی آغاز و انجام نامه‌ها و محتوای نامه‌ها. بخش انتهایی مقاله نیز، نموداری از درصد نامه‏ها و انواع آن در سه تالیف مورد پژوهش است. در پایان این نتیجه حاصل می‌شود که نامه‌های بیهقی با وجود سادگی درخور ملاحظه‌ای که در شیوة نگارش نسبت به نامه‌های دو کتاب دیگر دارد از رسایی، بلاغت، اقناع مخاطب و زیبایی بیشتری برخوردار است که نگارندگان تنها دلیل آن را شیوة سهل‌ممتنع بیهقی در نگارش متن دریافتند. در پژوهش حاضر استخراج مطالب به شکل کتابخانه‌ای و شیوة بررسی مطالب، تحلیلی و توصیفی است.