بررسی نقش گسل‏ها در مورفولوژی دشت‏های شمالی زنجان‌رود

author

  • حسن جعفری استادیار گروه جغرافیا دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
Abstract:

یکی از خصوصیات منحصربه‌فرد دشت‏های شمالی حوضه آبی زنجان‌رود در استان زنجان، وجود رودخانه‏هایی است که به‌صورت موازی، در دره‏های عمیقی جریان دارند. با توجه به شیب ملایم سطوح هموار اطراف دره‏ها، که به دره‏ها ختم نمی‌شود،‌ لندفرم‏های موجود با فرآیندهای امروزی در تعادل نیستند. مشخص‌بودن کنیک کوهستان در نقشه‏های توپوگرافی و شواهد میدانی، نشان می‌دهد در دشت‏های مورد مطالعه، مخروط‌افکنه جدیدی در حال گسترش نیست، در حالی که حفر دره‏ها در درون مخروط‌افکنه‏های قدیمی انجام شده‌اند که کل سطح دشت‏های شمالی را پوشیده‏اند. رودخانه‏هایی مثل سهرین، سارمساقلو و قره‌چریان که وسعت حوضه آبی قابل توجهی بالاتر از سینوزیته جبهه کوهستان دارند، در دره‏های عمیقی جاری هستند که در سینوزیته کوهستان گاه عمق آنها از صد متر نیز تجاوز می‌کند و در طول زیادی از مسیر، با حفظ اختلاف ارتفاع اولیه نسبت به نواحی اطراف، به زنجان‌رود ختم می‏شوند. بررسی شرایط توپوگرافیکی دشت‌سرهای پوشیده از رسوبات آلوویالی، الگوی آبراهه‏های موازی و انقطاع دشت‌سرها با دره‏های آبشخور‌مانند عمیق و وسیع، از روی نقشه‏های توپوگرافی و زمین‌شناسی منطقه به‌همراه شواهد میدانی نشان‌دهندۀ دخالت شدید تکتونیک در تحول دشت‏های شمالی زنجان‌رود است. در این پژوهش، از شاخص‏های مورفوتکتونیکی همچون؛ گرادیان طولی رودخانه (SL)، تقارن‌نداشتن حوضه زهکشی (Af)، نسبت کف دره به ارتفاع آن (Vf)، پیچ و خم پیشانی کوه (Smf) و تقارن توپوگرافی عرضی (T) استفاده شده ‏است. ارقام برآورد‌شده از این شاخص‏ها‌، در سه کلاس یک تا سه (فعال تا غیر‌فعال) طبقه‌بندی شدند. از نتایج به ‌دست آمده بر می‏آید که این زیرحوضه از نظر تکتونیکی در گروه فعال قرار گرفته‏ است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی منابع آبهای زیر زمینی دشتهای نیمه بسته زاگرس

دشتهای جنوبی ایران در نتیجه کوهزائی آلپ که منجر به وجود آمدن رشته جبال زاگرس شد ، ساخته شدند . کیفیت مرفولوژیک دشتهای مذکور در نتیجه حرکاتی که از کوهزائی آلپ نیز ادامه داشتند دچار تغییراتی گردید و وضعیت کنونی خود را پیدا کرد . در نتیجه این تغییرات دشتهای فعلی در کوهستانهای زاگرس جایگزین گردیدند . از نظر ئیدرولوژیک میتوان دشتهای مذکور را به سه دسته دشتهای بسته ، دشتهای نیمه بسته و دشتهای باز ت...

full text

برآورد کمی ظرفیت برد گردشگری حاشیه زنجانرود

یکی از اهداف گردشگری و رفتن به دل طبیعت، رسیدن به آرامش درون و جست وجوی انرژی‌های طبیعی است. مکان‌های طبیعی نظیر کنار رودها و دریاها، جلگه‌ها و. ..همچنین اماکن تاریخی و زیارتی؛ مناطقی برای تجربه این آرامش به شمار میروند. از طرف دیگر جوامع میزبان برای رشد و توسعه گردشگری ظرفیت معینی دارد و رشد فراتر از حد ظرفیت آن، منجر به بروز پیامدهای اجتماعی و زیست محیطی خواهد شد و پس از مدتی کاهش منافع سرمای...

full text

بررسی نفوذ آب دریا در سفره آبهای زیر زمینی دشتهای ساحلی دریای مازندران

نفوذ آب شور در نواحی ساحلی دریاها موجب تشکیل یک سطح جدائی بین آب شور و شیرین می گردد . سطح مزبور ثابت نبود . و با تغییرات پیزومتری سفره آبهای زیرزمینی جابجا می شود . برای آنکه از سفره آبهای زیر زمینی در نواحی ساحلی بتوان به بهترین نحو بهره برداری نمود بایستی با دقت کافی موقعیت سطح جدایی فوق را مورد مطالعه قرار داد . در این مقاله سعی شده که در طول سواحل دریای مازندران با توجه به اطلاعات موجود و...

full text

نقش اقتصادی جنگل در معیشت خانوارهای روستایی در زاگرس شمالی

هرچند جنگل‌ های زاگرس از لحاظ تولید چوب صنعتی جایگاه چندانی ندارند، اما محصولات غیر الواری این جنگل‌ ها می‌ توانند نقش مهمی در اقتصاد خانوارهای روستایی ایفا کنند. این مطالعه که در بخش نمه‌شیر از توابع شهرستان بانه در استان کردستان انجام گرفت، به بررسی انواع راهبردهای معیشتی مردم روستایی و جنگل‌ نشین، نقش اقتصادی هر یک و به‌ خصوص سهم اقتصادی انواع مختلف محصولات غیر الواری جنگل می‌ پردازد. نتایج ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 28  issue 1

pages  35- 48

publication date 2017-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023