بررسی نقش عوامل طبیعی در توزیع جغرافیایی سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان صحنه)

Authors

  • رضا طالبی فرد دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
  • چیا نیازی دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
Abstract:

شناخت نقش توان‌های محیط طبیعی بر الگوی استقرار سکونتگاه‌های روستایی، نخستین گام در درک سازمان فضایی و مدیریت پیوندهای فضایی سکونتگاه‌های روستایی محسوب می‌شود و برنامه‌ریزی بر اساس این شناخت می‌تواند از واپس­ماندگی، جمعیت­گریزی و انهدام سکونتگاه‌های روستایی جلوگیری کند و همچنین زمینه‌ساز یکپارچگی مکانی-فضایی و توسعه پایدار نواحی روستایی باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش عوامل طبیعی در مکان­گزینی سکونتگاه­های روستایی در شهرستان صحنه می‌باشد. این پژوهش از لحاظ ماهیت کاربردی و از لحاظ روش به‌صورت توصیفی-تحلیلی می­باشد. روش گردآوری داده‌ها و اطلاعات به‌صورت اسنادی و میدانی بوده و جهت تجزیه‌وتحلیل،تطبیق نتایج و درک صحیح مسئله، ازنرم‌افزار GIS و همچنین تلفیق و ترکیب لایه‌های اطلاعاتی با یافته‌های میدانی استفاده‌شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که الگوی غالب پراکنش سکونتگاه‌های روستایی شهرستان صحنه از نوع خطی بوده و از مجموع 189 روستای این شهرستان، اغلب آن‌ها در طیف ارتفاعی1500-1250 متر، در اراضی آبی و تیپ دشتی استقراریافته‌اند. از سوی دیگر یکی از مهم‌ترین معیارهای مکان‌یابی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان صحنه، میزان و کیفیت اراضی شهرستان جهت کشاورزی می‌باشد که این امر، فشردگی فضا و فعالیت و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع محیط طبیعی را به­دنبال داشته است. در نهایت مدل برازش رگرسیونی نشان داد که منابع آب، منابع خاک، اقلیم، توپوگرافی، ارتفاع، شیب، پوشش گیاهی و کاربری اراضی به ترتیب بیشترین اثر را بر توزیع جغرافیایی سکونتگاه‌ها دارند. بنابراینباید با حفاظت از منابع محیطی و انتخاب مکان‌های مناسب جهت تولید و اشتغال پایدار برای ساکنان سکونتگاه‌ها، زمینه بقا و توسعه پایدار نواحی روستایی را فراهم آورد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ناپایداری سکونتگاههای روستایی با اثرپذیری از عامل طبیعی مطالعه موردی روستاهای شهرستان دماوند

طی­نیم قرن­گذشته بسیاری ازمناطق روستایی­کشور، به علل مختلف اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی وخصوصا عوامل طبیعی در معرض­ناپایداری­ قرارگرفته­و جمعیتروستاییبه نفع مناطق شهری کاهش­و تعداد نقاط­روستایی­خالی­از سکنه­افزایش­یافته­است.­پژوهش­حاضربررسی تاثیر شاخصهای بعد طبیعی­همچون سیل، خشکسالی، فرسایش خاک و کمبود منابع آبی بر ناپایداری سکونتگاههای روستایی در8 روستا از81 روستای دارای سکنه شهرستان دماوندمی­باشد­...

full text

تحلیل اثر عوامل طبیعی در الگوی توزیع فضایی سکونتگاههای شهری و روستایی شهرستان خنج با استفاده از GIS

مدیریت و برنامه‌ریزی ساختار فضایی مناطق در پراکنش بهینه جمعیت انسانی بدون توجه به ویژگی‌های طبیعی، بالاخص عامل ژئومرفولوژی امکان‌پذیر نمی‌باشد. همچنین ترسیم چشم‌اندازها و توسعه آتی بدون لحاظ نمودن پتانسیل‌ها و نقاط ضعف جغرافیایی مناطق دارای اثرات مطلوبی نمی‌باشد. شهرستان خنج با تعداد 89 سکونتگاه شهری و روستایی در قسمت جنوبی استان فارس واقع شده‌است و دارای اقلیم گرم وخشک می‌باشد. پراکنش سکونتگاه...

full text

نقش عوامل طبیعی در پایداری سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان سبزوار)

 پیدایش سکونتگاه‌های بشری و به ویژه روستاها بر پایه‌ی عوامل طبیعی مانند آب و خاک مناسب استوار بوده است. منطقه‌ی سبزوار با فراهم نمودن این عوامل، از گذشته‌های دور به عنوان یکی از مهم‌ترین کانون‌های سکونت بشری در شرق ایران محسوب می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که رابطه‌ای معنی‌دار و نسبتاً قوی بین داده‌های طبیعی یعنی موقعیت، آب و اراضی کشاورزی و روند تحولات جمعیت در دوره 85-1345 به عنوان یکی از شاخص‌های...

full text

نقش عوامل محیطی در آرایش فضایی سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز مهاباد)

  در پایداری مدیریت حوزه‌های آبخیز، مطالعات و پژوهش­ها در زمینه عوامل محیطی اهمیت زیادی دارد. زیرا، داده‌های تولید شده از نتایج اینگونه پژوهش­ها، راهنمایی بسیار ارزنده در انتخاب محل‌های مناسب برای آرایش فضایی سکونتگاههای روستایی به­شمار می­رود. هرگونه دخالت انسان در نظام طبیعت، باید با آگاهی کامل انجام شود، در غیر این صورت، منشاء ایجاد اختلال در تعادل پدیده‌ها است و عملکرد پدیده‌های طبیعی را به...

full text

بررسی عوامل موثر برایجاد تعاونی های زنان روستایی (مطالعه موردی : سکونتگاههای روستایی بخش نیر و شهرستان ابرکوه استان یزد)

    تعاونی­های روستایی ازجمله نهادهای اساسی در جوامع روستایی به­شمار می­آیند که با به­کارگیری فنون و رهیافت­های مشارکتی نقش مؤثری در به­کارگیری نیروی کار زنان ایفا می­نمایند. برهمین اساس مطالعه حاضر، با هدف بررسی و یافتن زمینه­های ایجاد تعاونی­های تولیدی و خدماتی زنان در مناطق روستایی شهرستان ابرکوه و بخش نیر شهرستان تفت از توابع استان یزد انجام شده است. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و در زمره ت...

full text

توزیع جغرافیایی محصولات فرهنگی و نقش آن در مهاجرت جوانان روستایی مطالعه موردی : استان قزوین

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 4

pages  731- 749

publication date 2018-02-20

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023