بررسی نسبت اسلام و مدرنیته در اندیشه ‌سیاسی محمد نخشب

Authors

  • ابراهیم برزگر استاد تمام علوم سیاسی و عضو هیئت علمی گروه حقوق وعلوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)
Abstract:

چکیده: محمد نخشب (1355-1302)، بنیان­گذار نهضت خداپرستان سوسیالیست در زمره نخستین نمایندگان جریان نو­اندیشی دینی در ایران محسوب می­شود که با طرح مجموعه­ای از دیدگاه­ها و نقطه­­نظرات انتقادی در زمینه دین و تجدد در دهه30 شمسی، نقشی تاثیرگذار در گسترش اندیشه­ها  و مفاهیم نوین سیاسی و بازسازی اندیشه دینی در فضای روشنفکری و سپهرعمومی جامعه­ ایران ایفا نمود. این نوشتار بر آن است تا  با سود جستن از الگوی ارکان سه­گانه اسلام و سبدهای تعاملات شش­گانه به عنوان چارچوب نظری و بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی، نسبت دین و مدرنیته در اندیشه­ سیاسی نخشب را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد. جستار حاضر نشان داده است که سهم عمده نخشب و نهضت خداپرستان سوسیالیست در دهه­های 20 و30 شمسی عبارت بود از برساختن منظومه­ای تلفیقی از اسلام و سوسیالیسم که از یک سو بر اتخاذ بینش و رویکردی انتقادی نسبت به مکتب­های سیاسی غربی و تلاش برای عرضه روایتی منقح و پیراسته از سوسیالیسم و مدرنیته مبتنی بود و از سوی دیگر بر نوسازی فرهنگی و احیای هویت دینی از طریق معرفی و بازسازی اسلام به­­منزله یک جهان­بینی و ایدئولوژی کارآمد در خدمت مبارزه­ سیاسی و اجتماعی استوار بود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نسبت هویت و مدرنیته در اندیشه سیاسی- اجتماعی طالبوف تبریزی

در سده 19 میلادی با تلاقی جامعه سنتی ایران با مدرنیته غرب پرسش چه باید کرد؟ طرح شد. پاسخ عبدالرحیم طالبوف تبریزی به این سوال، پذیرش مشروط مدرنیته بود. وی عناصر مهم مدرنیته و هویت مدرن مانند خردگرایی، قانونگرایی، حاکمیت ملی، انتقاد پذیری و تا حدی سکولاریسم را می‌پذیرد ولی برخلاف آخوندزاده و آقاخان کرمانی دین ستیز نیست. با وجود این، به مثابه یک دموکرات و نه لیبرال، بر بومی کردن مدرنیته در ایران ...

full text

نسبت هویت و مدرنیته در اندیشه سیاسی- اجتماعی طالبوف تبریزی

در سده 19 میلادی با تلاقی جامعه سنتی ایران با مدرنیته غرب پرسش چه باید کرد؟ طرح شد. پاسخ عبدالرحیم طالبوف تبریزی به این سوال، پذیرش مشروط مدرنیته بود. وی عناصر مهم مدرنیته و هویت مدرن مانند خردگرایی، قانونگرایی، حاکمیت ملی، انتقاد پذیری و تا حدی سکولاریسم را می پذیرد ولی برخلاف آخوندزاده و آقاخان کرمانی دین ستیز نیست. با وجود این، به مثابه یک دموکرات و نه لیبرال، بر بومی کردن مدرنیته در ایران ب...

full text

اندیشه سیاسی اسلام یا اندیشه سیاسی اهل سنت؟ معرفی و نقد کتاب اندیشه سیاسی اسلام در ده های میانه

این مقاله ابتدا به معرفی ساختاری و محتوایی کتاب اندیشه سیاسی در اسلام سده های میانه می پردازد. محتوای آن دو بخش اصلی دارد که در مجموع ده فصل را در برمی گیرند. سپس در بخش اصلی مقاله، نکات انتقادی مهم مطرح و پیشنهادهای اصلاحی و سازنده برای بهبود آنها ارائه می شود. سرفصل مهم ترین انتقادهای آن به قرار زیراست: فقدان روش شناسی روشن و چارچوب نظری آشکار، رویکرد تحلیلی پوزیتیویستی، تاکید بر اندیشه سیاس...

full text

پرتویی نو بر اندیشه سیاسی اسلام نقد کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام»

این مقاله با رویکردی انتقادی در باره کتاب تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام نوشته شده است. اثری که مرجع محققان و دانشجویان رشته­های تاریخ و علوم سیاسی است. نگارنده مقاله ابعاد شکلی،­ روشی، نظری و محتوای علمی کتاب را معرفی و آنها را در بوته نقد نهاده است تا میزان شایستگی تخصصی آن را برای مطالعه و تدریس درس اندیشه سیاسی در اسلام و ایران مشخص نموده و عیار آن را برای مخاطبان دانشگاهی روشن کند. این کتاب د...

full text

مبانی فلسفی اندیشه های سیاسی در اسلام

اندیشه‌های سیاسی در اسلام بر مبانی نظری خاص و متعددی استوار است که یکی از مهم‌ترین آنها مبانی فلسفی است. نوشتار حاضر با هدف تبیین این گروه از مبانی، به بررسی دسته‌ای از دیدگاه‌های‌کلان و اساسی درباره هستی، انسان و معرفت می‌پردازد‌که پذیرش آنها اندیشه‌های سیاسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افزون بر این، به شرایط و عوامل سیاسی ـ اجتماعی تأثیرگذار بر این اندیشه‌های فلسفی ـ سیاسی نیز پرداخته شده تا ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 1

pages  175- 203

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023