بررسی میزان رادیواکتیویته طبیعی گرانیت ها به عنوان مصالح ساختمانی به کار رفته در فضاهای مسکونی در راستای آلودگی زیست محیطی و توسعه پایدار

چکیده: توزیع عناصر 226Ra، 232Th و 40K در 62 نمونه گرانیتوئید از 13 منطقه ایران، از نظر مشاهدات میکروسکوپی و ایزوتوپی به دقت مطالعه شد. مشاهدات میکروسکوپی و اطلاعات ایزوتوپی با یکدیگر تطابق خوبی دارند بطوریکه نمونه های دارای کانیهای فرعی (مانند زیرکن، آپاتیت و تیتانیت) هستند، غلظت عناصر رادیواکتیو افزایش می یابد. بیشترین مقدار میانگین فعالیت هسته های 226Ra، 232Th و 40K بترتیب عبارتند از 128، 6/118 و Bq kg-1 46/1385 برای گرانیت های کردستان، بیرجند و زنجان. میانگین غلظت سه ایزوتوپ فوق الذکر برای ایران بترتیب عبارتند از 39/60، 47/78 و Bq kg-1 72/884 بطوریکه هریک از این مقادیر از حد استاندارد تعیین شده برای گرانیت های دنیا بیشتر است. برای دست یابی به خطرات رادیواکتیویته ناشی از نمونه های گرانیتی، فعالیت معادل رادیوم Bq kg-1) 72/240)، میزان دوز پرتوگیری خارجی و داخلی در هوای باز (65012/0 - 325061/0)، دوز پرتوگیری داخلی (81334/0)، نرخ دوز موثر سالانه mSv/yr)13759/0)، دوز احتمال ابتلا به خطر سرطانmSv/yr) 48155/0) و شاخص تشعشع گاما (88856/0) محاسبه شد. میانگین شاخص های خطر در گرانیت های مورد مطالعه برای اماکن عمومی کمتر از حد مجاز است که توسط UNSCEAR تعیین شده است، اما بدلیل احتمال خطر تشعشع این گرانیت ها در فضاهای داخلی ساختمان و بعنوان دکوراسیون و تجهیزات زینتی کاربرد آنها جایز نمی باشد. همچنین بدلیل بالابودن شاخص های خطر به ترتیب در گرانیت های بیرجند، کردستان، زنجان، آذربایجان و تکاب، جهت کاربری این نمونه ها در اماکن خصوصی، رعایت احتیاط جدی تری لازم است. واژگان کلیدی: گرانیتوئید، رادیواکتیویته، آرگون، توریوم، پتاسیم، مصالح ساختمانی