بررسی میزان تحقق‌یافتگی برنامه‌های بهداشتی در برنامه‌های توسعه و توصیه‌هایی برای برنامه چهارم

برنامه‌های توسعه در جهان امروز در اغلب کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه به‌منظور دستیابی به اهداف بلندمدت تدوین و اجرا می‌شوند. در کشور ما فرآیند برنامه‌ریزی توسعه ملی از پیش‌ از انقلاب اسلامی آغاز شد ولی به طور مشخص پس‌از پیروزی انقلاب اسلامی ایران دو برنامه طراحی و اجرا شد و برنامه سوم سالهای پایانی خود ا می‌گذراند. برنامه‌های بهداشتی عمدتا شامل بخش بهداشت عمومی، درمان، دارو، بیمه درمان و آموزش پزشکی است که در برنامه نخست تفکیک مشخصی نداشته ولی در برنامه‌های دوم و سوم کاملا تفکیک شده‌اند. به‌طور کلی هرچه برنامه‌های توسعه به پیش رفته‌اند، فرآیند برنامه‌ریزی بهتر شده است، هرچند به‌نظر می‌رسد اهداف تا حدی با انگیزه‌های سیاسی تعیین‌ شده‌اند. اگرچه عمدتاً به اهداف کمی در برنامه‌های اول،‌ دوم و سوم دست یافته‌ایم، ولی اهداف کیفی به‌صورت غیرعملی باقی مانده‌اند. در آستانه تدوین برنامه چهارم توسعه چالش‌های عمده زیر در بخش بهداشت فراروی برنامه‌ریزان فرار دارد که باید به آنها توجه لازم مبذول شود: تغییرات جمعیتی، تأمین منابع مالی در بخش بهداشت، بحرانهایی همچون پدیده سالمندی، گسترش بیماریهای واگیردار و صعب‌العلاج، اعتیاد، مدیریت بخش بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بالاخره ساماندهی بازار دارو از تولید تا مصرف. درنهایت به‌نظر می‌رسد در صورت طی شدن روند اصول برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری صحیح با برنامه‌ریزی منسجم، بتوان به پیشبرد اهداف بهداشتی در سه رده پیشگیری، درمان، و بازتوانی نائل شد.