بررسی مقدماتی احتمال تولید موتانت با استفاده از مواد شیمیایی جهش زا در چند رقم زیتون (.Olea europea L)

با توجه به ویژگی ها و خصوصیات کمی و کیفی مطلوب در چهار رقم زیتون روغنی محلی، زرد، لچینو و مانزانیلو به منظور افزایش توان ریشه زایی قلمه ها و تولید گیاهان پاکوتاه آزمایش هایی جهت بررسی قدرت جهش زایی ترکیبات موتاژن دی اتیل سولفات و دی متیل سولفات انجام شد. در این راستا غلظت های متفاوتی از این مواد بر قلمه های نیمه خشبی هر یک از ارقام فوق در یک طرح فاکتوریل دو عاملی به کار برده شد. نهال های به دست آمده از قلمه های تیمار شده و شاهد در شرایط گلخانه انتظار و هوای آزاد از نظر خصوصیات ظاهری نظیر ریشه زایی، پاکوتاهی تنه، فرم برگ ها و میزان رشد شاخه های سال جاری و سایر خصوصیات مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که در بین تیمارهای مختلف، ترکیب شیمیایی دی متیل سولفات در غلظت 0.1 درصد باعث وقوع بیشترین تغییرات بر صفت ریشه زایی در رقم مانزانیلا، و تیمار دی اتیل سولفات 0.03 درصد در رقم روغنی موجب تغییرات مورفولوژیک به ویژه ارتفاع نهال و تولید گیاهان پاکوتاه شدند. علاوه بر این، ترکیبات جهش زای فوق موجب وقوع تغییرات مورفولوژیک دیگر در سایر صفات نظیر اندازه، رنگ و تعداد برگ، رنگ پوست و جوانه شدند. این مشاهدات نشان داد که امکان تولید موتانت در زیتون با استفاده از مواد شیمیایی جهش زا وجود دارد و لازم است برای تعیین میزان سودمندی آن ها این پژوهش ادامه یابد. در بین چهار رقم، رقم لچینو به هیچ یک از تیمارهای اعمال شده پاسخ نداد.