بررسی مقایسه‌ای کانال‌های تأثیرگذاری فساد بر رشد اقتصادی در اقتصادهای رانتی و غیر‏رانتی

مطالعات تجربی قابل ‌توجهی جهت مشخص نمودن رابطه فساد و رشد ‌اقتصادی انجام ‌شده است، اما عمده مطالعات بر اثرات مستقیم فساد بر رشد اقتصادی متمرکز شده و پیرامون شناسایی کانال‌های تأثیرگذاری فساد بر رشد اقتصادی، مطالعات محدودی آن هم بیشتر با تمرکز بر یک کانال مشخص صورت پذیرفته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کانال‏های تأثیرگذاری فساد بر رشد اقتصادی در اقتصادهای رانتی و غیر‏رانتی به‌ صورت همزمان و همچنین تعیین چگونگی اثرات متقابل آن‌ها برروی ‌هم است. برای این منظور، از داده‏های مرتبط با شاخص فساد راهنمای ریسک کشورهای بین­المللی (ICRG) و شاخص فساد کافمن و همکاران (Graft)، در 53 کشور منتخب با اقتصادهای رانتی و غیر‏رانتی، طی سال‏های 2013 – 1996 و همچنین بکارگیری روش تخمین معادلات همزمان (3SLS) استفاده ‌شده است. نتایج پژوهش نشان داد که هر دو نوع شاخص فساد، دارای اثر منفی بر رشد اقتصادی کشورهای مورد مطالعه هستند و انتقال اثر از طریق کانال‌های سرمایه‌گذاری، هزینه‌های دولت، بی‌ثباتی سیاسی و درجه باز بودن اقتصاد معنی‌دار است. همچنین در مقایسه بین کشورهای رانتی و کشورهای غیر‏رانتی، اثر فساد بر رشد اقتصادی با استفاده از دو شاخص فساد متفاوت است، به‌ طوری ‌که با در نظرگیری هر دو شاخص، اثر فساد در کشورهای غیر‏رانتی بیشتر از کشورهای رانتی دارای ذخایر منابع طبیعی طی سال‏های مورد مطالعه بوده است.