بررسی مضامین رئالیستی متأثر از نگرش اسلامی در نمایشنامه «حبل الغسیل» علی احمد باکثیر

واقع‌گرایی (رئالیسم) تحلیل اجتماعی و بررسی تجسم زندگی انسان در جامعه، روابط میان فرد و جامعه و ساختمان خود جامعه است. رئالیسم بمثابه یک مکتب ادبی در آثار قرن بیستم به‌ویژه داستان و نمایشنامه پدیدار­ گشت. در این میان، نمایشنامه به‌عنوان یک اثر هنری قابل ‌اجرا، در ترسیم واقعیت‌های جامعه نقش مهمی ایفا می‌کرد. «علی احمد باکثیر» (1969-1910) نویسندة واقع­گرای مسلمان و متعهد عرب در قرن بیستم است که اسلام­گرایی ادبی وی در آثارش کاملاً هویدا می­باشد. نمایشنامة «حبل­الغسیل» از آثار رئالیستی وی به­شمار می­آید که نگرش اسلامی نویسنده در آن مشهود­ است و وقایع مصر را در زمان حکومت سوسیالیست‌ها به تصویر می‌کشد. پژوهش حاضر می­کوشد با روش توصیفی- تحلیلی و استخراج نمونه­هایی از مضامین رئالیستی از گفتگوهای نمایشنامة «حبل­الغسیل»، چگونگی ظهور مضامین فوق را در این نمایشنامه بررسی­نماید و از این طریق به دیدگاه نویسنده در تبیین اوضاع جامعه مصر پی­ببرد. یافته­های پژوهش نشان­ می­دهد که نگرش اسلامی نویسنده در گفتگوهای نمایشی، غالباً به­صورت انتقاد از جامعة سوسیالیستی و طرفداران آن نمود­ یافته­است. از سوی دیگر، «باکثیر» در به­تصویر­ کشیدن مضامین رئالیستی در اغلب موارد، اصل اعتدال را در کلام خود رعایت­کرده؛ امّا در گفتگوهایی که برای تبیین چهرة «عبدالکریم قاسم» و قیام شعوبیه به­کارگرفته، تا حدی افراط و تندروی نموده­است.