بررسی مشکلات مدیریت پایدار مراتع حوزه‏های آبخیز از دیدگاه بهره‏برداران (مطالعة موردی: مراتع ییلاقی دماوند شهرستان آمل)

Authors

  • حسین بارانی دانشیار دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
  • حمید رضا سعیدی گراغانی دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
  • سید زکریا علوی دانش آموخته کارشناس ارشد مرتعداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه مازندران، ایران
  • قدرت اله حیدری استادیار دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
Abstract:

مدیریت پایدار مراتع در اغلب حوزه‏های آبخیز یا محدوده‏های عرفی با ساختار نظام‏های بهره‏برداری ارتباط دارد. در این تحقیق سعی شده است مشکلات مدیریت پایدار مراتع، از دیدگاه بهره‏برداران و ‏حوزه‏نشینان، در منطقة ییلاقی دماوند شهرستان آمل ارزیابی شود. بدین منظور، پانزده محدودة عرفی با سه شیوة بهره‌برداری ـ مشاعی، شورایی، و افرازی ـ انتخاب شد و، با توجه به اهداف و فرضیات تحقیق، 88 پرسشنامه، از طریق مصاحبة مستقیم با بهره‏برداران منطقه، تکمیل شد. جهت بررسی و ارزیابی مشکلات مدیریت پایدار مراتع در حوزه‏های آبخیز، با محوریت تأثیر ساختار نظام‏های بهره‏برداری، نُه شاخص انتخاب شد و با طیف پنج‌گزینه‏ای لیکرت، از دیدگاه بهره‏برداران، سنجش شد. یافتـه‏های پژوهـش نشـان داد نوع حقوق عرفی بهره‏برداران بر مشکلات مدیریت پایدار مراتع اثر معنی‏داری در سطح اطمینان 99 درصد داشت. مقایسة میانگین‌ها نیز نشان داد در شیوة بهره‌برداریِ افرازی مشکلات مدیریت پایدار به طور معنی‌داری کمتر از شیوه‌های بهره‌برداری شورایی و مشاعی است. نتایج نشان می‏دهد با رتبه‏بندی شاخص‏های مشکلات مدیریت پایدار حوزه‏های آبخیز، مدت توقف همراه با چرای مفرط دام با میانگین رتبه‏ای 23/9 و تعداد دام بیش از حد با میانگین رتبه‏ای 01/8، به‌ترتیب، تأثیر بیشتری، نسبت به سایر شاخص‏ها، بر مدیریت پایدار حوزه‏های آبخیز دارند. همچنین، با استفاده از آزمون کروسکال والیس هر یک از شاخص‏های محدودکنندة مدیریت پایدار مراتع در نظـام‏های بهره‏برداری، جداگانه، مقایسه و ارزیابی شد. جهت کاهش مشکلات مدیریت پایدار در حوزه‏های آبخیز، توصیه مـی‏شود پیش از اجرای پروژه‌های اصلاحی و احیایی، مدیران و کارشناسانْ به شناخت دقیق نظام‌ها، حقوق عرفی، و مطالبات بهر‌ه‌‏برداران و ‏حوزه‏نشینان همت گمارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تأثیر مدیریت چرا بر وضعیت و تولید علوفه مراتع در نظام‌های مختلف بهره‌برداری (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی دماوند شهرستان آمل)

رویکرد کلی‌نگر و اکوسیستمی در مدیریت مراتع کشور اقتضا می‌کند تا تمـامی اجزای اکوسیـستـم و روابط آنها به‌خوبی شناخته شوند. این شناخت لازمه مدیریت پایدار و برنامه‌ریزی صحیح در مراتع است. هدف کلی این تحقیق تحلیل همبستگی و تأثیر رعایت شاخص‌های مدیریت چرایی بر وضعیت و تولید علوفه مراتع در سه نظام بهره‌برداری شورایی، مشاعی و افرازی سامان‌های عرفی مراتع ییلاقی دماوند در شهرستان آمل است. در این راستا 1...

full text

بررسی اثر رقابت در بهره برداری بر وضعیت مرتع ( مطالعه موردی مراتع ییلاقی دماوند شهرستان آمل)

مراتع کشور با سطحی معادل 86 میلیون هکتار بیش از 53 درصد از مسـاحت ایران را در بر می گیرد. تردیدی وجود ندارد که این عرصه وسیع بستر تداوم حیات و توسعه پایدارکشور بشمار می آید و مدیریت آن بدون توجه به ابعاد جمعیت و وضعیت اجتماعی و اقتصادی بهره برداران آن امکان پذیر نخواهد بود. هدف این مطالعه، بررسی رقابت در بهره برداری و تأثیر آن بر وضعیت و میزان تولید علوفه مراتع است. این تحقیق از نوع توصیفی- ه...

15 صفحه اول

بررسی تأثیر مدیریت چرا بر وضعیت و تولید علوفه مراتع در نظام های مختلف بهره برداری (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی دماوند شهرستان آمل)

رویکرد کلی نگر و اکوسیستمی در مدیریت مراتع کشور اقتضا می کند تا تمـامی اجزای اکوسیـستـم و روابط آنها به خوبی شناخته شوند. این شناخت لازمه مدیریت پایدار و برنامه ریزی صحیح در مراتع است. هدف کلی این تحقیق تحلیل همبستگی و تأثیر رعایت شاخص های مدیریت چرایی بر وضعیت و تولید علوفه مراتع در سه نظام بهره برداری شورایی، مشاعی و افرازی سامان های عرفی مراتع ییلاقی دماوند در شهرستان آمل است. در این راستا 1...

full text

بررسی اثربخشی روش‌های مرتع‌داری (تعادلی، طبیعی و مصنوعی) در مدیریت مراتع ییلاقی (مطالعة‌ موردی مراتع گزنک آمل- حوزة آبخیز رودخانه هراز)

مهمترین سیاست اجرایی دستگاه متولی مراتع، تهیه و اجرای طرح‌های مرتع‌داری است. اصلاح، توسعه و بهره‌برداری از مراتع، منوط به شناخت وضعیت موجود مرتع و انتخاب یکی از روش‌های مرتع‌داری بر اساس وضعیت مرتع (تعادلی، طبیعی و مصنوعی) و اجرای آن در قالب طرح مرتع‌داری است. مطالعه پیش‌رو با هدف بررسی اثربخشی روش‌های مرتع‌داری بکار گرفته شده در 16 سامان عرفی اطراف منطقه‌ گزنک از توابع شهرستان آمل در حوزه‌ آبخ...

full text

رهیافتی نو در ارزش‌گذاری اقتصادی کارکرد تولید علوفة مراتع (مطالعة موردی: مراتع ییلاقی حوزة آبخیز نوررود، استان مازندران)

محصول اصلی مراتع علوفه است. بنابراین، با تعیین ارزش اقتصادی آن، به عنوان یکی از مهم‌ترین کارکردهای تولیدی غیربازاری، می‌توان مدیران را در برنامه‌ریزی صحیح و مدیریت بهینة بهره‌برداری از مراتع هدایت کرد. هدف مقالة حاضر، برآورد ارزش اقتصادی کارکرد تولید علوفة مراتع ییلاقی بلدة نور در استان مازندران است. بدین‌ منظور، تولید کل علوفه، با استفاده از روش دوبل، در دوازده واحد کاری برآورد شد. با توجه به ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 66  issue 2

pages  277- 286

publication date 2013-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023