بررسی مستندات روایی قاعده معذوریت مجتهد و سیر تحول پذیرش آن در شیعه

Authors

Abstract:

قاعده روایی "لِلْمُصِیبِ أَجْرَانِ وَ لِلْمُخْطِئِ أَجْرٌ وَاحِدٌ" که در این پژوهش از آن به «نظریه معذوریت» تعبیر شده، تلخیص روایتی منقول از عمرو بن عاص و ابو هُریره، در کتب حدیثی اهل سنت می‌باشد، که بیشتر در جواز اجتهاد و اثبات عقیده مخطئه به آن استناد شده و شیعه آن را تلقی به قبول نموده است. در این مقاله برای تبیین علل ردّ یا قبول یا شهرت این روایت در بین علمای شیعه از زمان حضور تا عصر حاضر، به بررسی سیر تلقی به قبول آن پرداخته شده است. به این منظور پیش از پرداختن به آراء شیعه در این باب، ابتدا صحت روایت بنابر معیارهای اهل سنت اثبات شده، و سپس به اجمال چگونگی بهره‌گیری از آن توسط علمای اهل سنت ذکر شده است، تا تصویری از فضای جامعه اسلامی در قرون مختلف ترسیم گردد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که معذوریت مخطئ در شیعه در قرن هفتم، به دنبال جدایی کامل معنای اجتهاد و قیاس در بین امت اسلامی، توسط محقق حلی رسماً پذیرفته و برای آن ادله‌ای عقلی بیان شد که فقهاء و اصولیون قرون بعد در تکمیل و تقویت آن کوشیدند؛ تا در قرن13 به خاطر هماهنگی اصول مأخوذ از روایت توسط اهل سنت با اصولی که شیعه بر اساس کتاب و سنت و عقل پذیرفته، بر تلقی به قبول روایت اذعان شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

سیر تطور و تحول بنای عقلا نزد اصولیون شیعه

بنای عقلا در استنباط احکام و قانون‌ها از مهم‌ترین مباحث روز به‌شمار می‌رود، چرا که این بنا در پاسخگویی به نیازهای روزافزون جوامع و انطباق فقه با زندگی نوین اجتماعی نقش بسزایی دارد. لذا این پژوهش با هدف سیر تحول بنای عقلا نزد اصولیون شیعه انجام‌ گرفته است و میزان روی‌آوری به بنای عقلا از اصولیون متقدم تا معاصر را بررسی خواهیم کرد. پس از بررسی این نتیجه به‌دست ‌آمده که اصولیون شیعه بالخصوص متأخری...

full text

مستندات قرآنی قاعده لاضرر

چکیده در عصر حاضر، مسائل و نیازهای نو پیدایی در جهان پیش آمده است که نسل حاضر را به لحاظ تعاملات فردی و اجتماعی متاثر از آثار سوء زیانبار خود ساخته است؛ بخصوص در دنیای صنعتی فعلی ،مقوله‌ی خسارت و ضرر و اضرار ،گونه های متفاوتی به خود گرفته و اشکال و انواع گوناگونی را به وجود آورده است؛ بطوری که آرامش روحی و روانی، و همچنین امنیت اقتصادی و اعتباری افراد را مورد تهدید جدی قرار داده است. بی شک ظهور...

full text

سیر تحول نقش امامان شیعه در احیای تئوری امامت الهی

امامت دینی و سیاسی در همه ادیان و مذاهب مطرح بوده و در اسلام نیز مسئله امامت همواره مورد نظر بوده است و مسلمانان پس از رحلت رسول خدا| به دو گروه تقسیم شدند: عده‌ای هوادار نظریه نص و امامت الهی و عده‌ای هوادار نظام خلافت گردیدند. در این میان دوستداران اهل‌بیت(ع) از تئوری امامت الهی، طرف‌داری کردند و امامان دوازده گانه امام علی(ع) و فرزندانش از فاطمه زهرا (س) را جانشینان به نص و وارثان واقعی رسول...

full text

بررسی درام تاریخی و سیر تحول آن در ادبیات آلمان

بهره گیری از رویدادها و شخصیت های تاریخی توسط درام نویسان با تلفیقی از التزام به واقعیات روی داده و آزادی عمل در خلق درام هایی متناسب با روحیات و افکار نویسندگان آن، شکل دهندهء نوع ادبی خاصی به نام درام تاریخی است. اگر چه این نوع ادبی در تاریخ ادبیات آلمان، تا قبل از دورهء "توفان و طغیان " ، دارای هویت بود، ولی از جایگاه ویژه ای برخوردار نبود. در این دوره، درام تاریخی آلمان با الگو گرفتن ا...

full text

گونه‌شناسی الگوی چهارصفه در معماری ایرانی و سیر تحول آن

Iranian architecture follows various formal patterns, mostly had been worked in artistic pieces then worked to architectural structures. Deeply looking at motifs in artistic works and architectural plans, streaks of cosmological beliefs can be traced. Nonagon division of squares, "Chaharbagh" or "Chaharsofeh" plans can be among important ones. It seems that these patterns have been primarily us...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 13  issue 2

pages  57- 92

publication date 2016-07-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023