بررسی مدعای تاثر فیض کاشانی و محقق سبزواری از متصوفه اهل سنت در مسئله غنا

فیض کاشانی و محقق سبزواری با طرح نه‌چندان صریح حلیت نفسی غنا در عصر گسترش تصوف شیعی به‌‌تأثر از صوفیان سنی و به‌ویژه ابوحامد غزالی به طلایه‌داری صوفیۀ عامی‌مذهب متهم شده‌اند. به باور مخالفان، طرح مسئلۀ حلیت غنا ازسوی فیض و محقق، راهبردی زیرکانه در حجیت‌بخشی به وجد و سماع صوفیانه بوده است. باوجوداین، با تطبیق نظریات فیض کاشانی، محقق سبزواری و غزالی درمی‌یابیم که هدف نهایی غزالی از طرح مسئلۀ حلیت نفسی غنا، صرفاً تصویب مناسک صوفیانه، ازجمله وجد و سماع بوده و برخلاف فقیهان شیعه چندان با محظوریت تعارضات روایی منابع عامه مواجه نبوده است؛ بنابراین، او در طرح این مسئله اساساً رویکردی درجه‌اول و موضوع‌محور اتخاذ نموده و ازاین‌رو، به‌شکل گسترده‌ای در پی‌جویی راهبردهای ایجابی اثبات حلیت غنا کوشیده است؛ در نقطۀ مقابل، فیض و محقق قرار دارند که مؤلفه‌هایی از نظریۀ غزالی را در رفع تعارض‌ها و مخصص‌های فراوان روایات شیعی به‌کار گرفته‌اند و به‌سبب ارائۀ همین رویکرد درجه‌دوم و مسئله‌محور از توجیه لوازم پذیرش حلیت نفسی غنا، که همان تصویب سماع صوفیانه باشد، امتناع نموده‌اند.