بررسی محصولات غیرچوبی جنگل و روش های بهره‌برداری از آنها (مطالعه موردی: شهرستان کامیاران، استان کردستان)

اگرچه عبارت «محصولات فرعی جنگل» به تولیداتی اطلاق می‌شود که مشتمل بر مواد یا اجزاء گیاهی به غیر از چوب است، اما چنین امید می‌رود که برداشت عموم از کلمه فرعی، ناچیزی ارزش این گونه فراورده‌ها‌ی طبیعی نبوده بلکه معنای «مغایر با اصل سرمایه» از آن استنباط ‌شود. بی‌تردید با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی استفاده از محصولات فرعی، در صورت تدوین روشهای درست بهره‌برداری از این منابع با مشارکت مردم، تولید و استمرار این فراورده‌ها تضمین ‌خواهد شد. همچنین به‌علت آن که منبع درآمد مستمری برای مردم خواهد بود، تعلق خاطری بوجود خواهد آمد که در نهایت منجر به حفاظت مستمر منبع تولید (جنگلها) خواهد شد. انجام این اصل بدون شناخت ویژگیهای کمی و کیفی این منابع و چگونگی به ‌فعل درآوردن آن امکان پذیر نخواهد بود. بنابراین با هدف بررسی کمی و کیفی فراورده‌های غیرچوبی جنگلها و شناسایی روشهای مختلف بهره‌برداری از این محصولات در جنگلها در کنار چند هدف فرعی دیگر، جنگلهای شهرستان کامیاران به‌عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. این بررسی براساس روشهای گردآوری اطلاعات به روش مردم‌نگاری با پیمایش تمامی روستاهای مناطق جنگلی مورد مطالعه (بررسی میدانی) و استفاده از پرسشنامه برای جمع‌آوری اطلاعات پایه در کنار سایر مشاهدات، انجام شده است. 16 محصول اصلی (شیره سقز، زالزالک، میوه بنه، بادام، سماق، میوه بلوط، عناب، آلوچه، گلابی وحشی، برگ ‌بلوط، برگ‌ بنه، گلبرگ نسترن، گزو، سنجد، میوه نسترن و گردو) در منطقه مورد شناسایی و فعالیتها و فراوریهای‌ بعدی مورد بررسی قرار گرفت. با این که مردم محلی بیشترین هزینه را متقبل می‌شوند، سود دریافتی آنها حداقل میزان ممکن است ولی در این بین واسطه‌ها و دلالان بیشترین منفعت را بدست می‌آورند.