بررسی قلمروهای مفهومی «مشیّت الهی»

«علم جدید» ویکو به­عنوان اولین صورت تمام­عیار شناخت تجددی که درضمن وظیفه علم، تجدد و تحولات آن را نیز بر عهده دارد، مقدم بر «علم جامعه­شناسی» و برخلاف آن دارای بنیان­های دینی قدرتمندی است. برجسته‌ترین نمود دینی این علم در بحث «مشیّت الهی» است. این مقاله به بررسی جهت­گیری­های تفسیری اصلی اختصاص دارد که پیرامون بحث «مشیّت الهی» ویکو می‌باشد و نشان می‌دهد که تاکنون سه سنت تفسیری قابل شناسایی است: نخست، تفاسیر مبتنی بر ناهمگونی غایات که ضمن پذیرش بنیاد الهیاتی «مشیّت الهی» در فکر ویکو مسئله اصلی­شان این است که چه نسبتی بین عملکرد مشیّت الهی و عملکرد انسانی وجود دارد؛ دوم، تفاسیر انسان‌گرایانه که منشأ الهی بحث ویکو را رد می‌کند و بدین­ترتیب، در نگرشی ایدئالیستی مسئله اصلی‌شان شناسایی بنیان­های انسان­گرایانۀ خلق مفهوم مشیّت از سوی ویکو است؛ و سوم، تفاسیر مادی­گرایانه که ضمن ردّ وجه استعلایی و نیز ایدئالیستی مشیّت، ریشه­های آن را در روندهای اجتماعی و اقتصادی زمانۀ ویکو جستجو می­کنند. روش این مقاله اسنادی است و مبتنی بر بررسی کتاب علم جدید ویکو و آثار مفسران اصلی اوست