بررسی فلور هوای شهر گناباد از نظر قارچ‌های آلرژی‌زا در فصلهای بهار و تابستان

چکیده زمینه و هدف: آلرژی یا ازدیاد حساسیت از مشکلات عمده در همه جوامع انسانی می‌باشد. در ایران نیز تظاهرات آلرژیک یکی از شایعترین بیماریها را تشکیل می‌دهد و آلرژی تنفسی مهمترین نوع آلرژی است. از میان آلرژن‌های استنشاقی، قارچ‌ها موقعیت ویژه‌ای دارند؛ زیرا هم در خانه‌ و هم در محیط خارج از خانه یافت می‌شوند. برای تشخیص مناسب آلرژی‌ها و انجام اعمال درمانی بر روی آنها، شناخت شیوع فصلی و سالیانه آلرژن‌های هوا در محیط اهمیت زیادی دارد. مطالعه حاضر با هدف تعیین فلور هوای شهر گناباد از نظر قارچ‌های آلرژی‌زا در فصلهای تابستان و بهار انجام شد. روش تحقیق: در این مطالعه مقطعی، ابتدا شهر گناباد به دو منطقه مرکزی و حومه‌ای تقسیم شد. در هر کدام از این مناطق، 15 مکان نمونه‌برداری مشخص شد و در دو فصل تابستان 1382 و بهار 1383 از هر یک از این اماکن دو نمونه A و B به طور همزمان اخذ شد؛ در مجموع 120 پلیت حاوی نمونه (هر فصل 60 نمونه) به دست آمد و در نهایت 1298 کلنی قارچی شمارش شد که مربوط به حدود 17 جنس مختلف بودند. در نمونه‌گیری از روش رسوبی (سقوط اسپور در پلیت باز) و محیط کشت سابورودکستروز آگار حاوی کلرامفنیکل (SC) استفاده شد. برای تشخیص کلنی‌های کپکی از روش کشت روی لام و برای شناسایی کلنی‌های مخمری علاوه بر مورفولوژی از کیت‌های مربوطه بهره گرفته شد. داده‌ها با استفاده از آزمون آماری Mann-Whitney U در سطح معنی‌داری 05/0P مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: بیشترین نسبت قارچ‌های جداشده در این تحقیق به ترتیب عبارت بودند از: مخمر (31%)، کلادوسپوریوم (30%)، پنی‌سیلیوم (5/19%)، آسپرژیلوس (3/5%)، آلترناریا (6/3%)، ردوتورلا (5/2%)، هایف استریل (2%) و فوزاریوم (5/1%) و کمترین آنها به ترتیب شامل اورئوبازیدیوم (2/0%)، آکرومونیوم (3/0%)، موکورورایزوپوس (هر کدام 5/0%)، اولوکلادیوم (7/0%) و کاندیدا (9/0%) که در مجموع بیشترین درصد را مخمر و کلادوسپوریوم و کمترین درصد را اورئوبازیدیوم و آکرومونیوم به خود اختصاص دادند. نتیجه‌گیری: در این تحقیق رابطه معنی‌داری بین قارچ‌های مهمّ آلرژن شامل کلادوسپوریوم، پنی‌سیلیوم، آسپرژیلوس، آلترناریا و فوزاریوم، با فصل و منطقه نمونه‌گیری وجود داشت؛ بر این مبنا علاوه بر توصیه‌های بهداشتی در مورد اجتناب از آلرژن‌های قارچی، استفاده از ماسک، به کارگیری فیلتر مناسب در دستگاههای تهویه، نصب دستگاههای ضدّ رطوبت در مناطق مرطوب منزل و محیط کار و .... می‌توان با تعیین آلرژن، از آن در ایمونوتراپی سود جست و از بروز بسیاری از بیماریهای مرتبط با آلرژی جلوگیری کرد.