بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسانس شوید (Anethum graveolens) در روغن سویا و مقایسه‌ی آن با آنتی‌اکسیدان‌های شیمیایی

مقدمه: امروزه استفاده از گیاهان دارویی و ترکیبات موثره‌ی آن‌ها به عنوان منابع طبیعی که دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی هستند، مورد توجه محققین قرار‌ گرفته است. آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که به طور موثر و به طرق مختلف از واکنش رادیکال‌های آزاد دارای ‌اکسیژن و نیتروژن فعال با بیومولکول‌ها (نظیر پروتئین، آمینو‌اسید، لیپید و DNA) جلوگیری کرده و منجر به کاهش آسیب و یا مرگ سلولی، بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان‌ها می‌شوند. هدف: بررسی اجزای تشکیل‌دهنده و فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسانس گیاه دارویی شوید در روغن سویا. روش بررسی: در این تحقیق، پس از استخراج اسانس از بذرهای شوید، اسانس با دستگاه GC/MS تجزیه و اجزای شیمیایی آن شناسایی شد. به جهت بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسانس، از دو آزمون رادیکال 2 و '2- دی فنیل 1- پیکریل هیدرازیل (•DPPH) و سامانه‌ی بتاکاروتن / لینولئیک اسید استفاده شد. هم‌چنین، رفتار آنتی‌اکسیدانی آن در روغن سویای خام، با اندازه‌گیری اعداد پراکسید و تیوباربیتوریک اسید مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج حاصل از این سه آزمون با آنتی‌اکسیدان‌های شیمیایی B‏HT و BHAمقایسه شد. نتایج: نتایج نشان داد که د‌-‌کارون (09/36 درصد)، لیمونن (89/19 درصد)، دیل‌آپیول (83/16 درصد)، ترانس- دی‌هیدروکارون (36/7 درصد)، سیس- دی‌هیدروکارون (59/6 درصد) و تیمول (5/6 درصد) ترکیبات عمده‌ی اسانس بودند. در آزمون •DPPH، مقدار EC50 اسانس شوید mg/ml 52/1 ± 57/2 به‌دست آمد، در حالی که این پارامتر برای BHT، mg/ml 001/0 ± 038/0 بود. در آزمون بتاکاروتن / لینولئیک اسید، فعالیت اسانس در غلظت mg/ml 7 برابر با 29/77 درصد بود که فعالیت آنتی‌اکسیدانی نزدیکی با BHT در mg/ml 1/0 داشت. در آزمون آون، اسانس توانایی جلوگیری از تولید محصولات اولیه و ثانویه‌ی اکسیداسیون، در روغن سویای خام را در سطح غلظتی mg/ml 6/0 که تقریباً معادل با آنتی‌اکسیدان‌ شیمیایی BHA در سطح غلظتی mg/ml 1/0 است، داشت. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که اسانس شوید می‌تواند به‌ عنوان آنتی‌اکسیدان طبیعی عمل نموده و پس از آزمایش‌های تکمیلی به مواد غذایی اضافه شود.