بررسی غلظت برخی فلزات سنگین در خاک و اندام‌های مختلف گیاهان مرتعی Alhagi camelorum و Cornulaca monacantha (مطالعۀ موردی: چاه نفتی زوئیر، استان خوزستان)

Authors

  • امین ذرتی پور استادیار گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران.
  • فرشته یزدان پناه دانش‌آموختۀ کارشناسی، گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران.
  • لیلا خلاصی دکتری مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
Abstract:

این پژوهش در اطراف چاه نفتی زوئیر خوزستان با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین (سرب، مس، روی، کادمیوم) در خاک و دو گیاه Alhagi camelorumو Cornulaca monacanthaو همچنین بررسی پتانسیل گیاه پالایی فلزات سنگین در دو گیاه مذکور صورت گرفت. بدین منظور سه پلات با ابعاد 10 * 10 متر در دو جهت باد غالب و خلاف جهت باد غالب منطقه در سه فاصله از چاه نفتی مستقر گردید. پلات اول در نزدیکی حوضچۀ مواد نفتی و پلات­های دوم و سوم با فاصلۀ 500 متری از پلات قبلی مستقر شد. در هر پلات از گیاه مورد مطالعه با سه تکرار به تفکیک اندام هوایی و ریشه نمونه­برداری انجام گردید. همچنین در پای هر گیاه دو نمونه خاک از عمق­های 0-30 سانتی­متر و 30-60 سانتی­متر و همچنین دو نمونه از دو عمق ذکر شده بین دو پایۀ گیاه برداشت گردید. برای تعیین پتانسیل گیاه­پالایی گیاهان مذکور از شاخص­های فاکتور انتقال (TF)، فاکتور تجمع بیولوژیکی (BCF) و ضریب تجمع بیولوژیکی (BAC) استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها آزمون­های آماری T-test، آنالیز واریانس و برای مقایسۀ میانگین­ها از آزمون دانکن از نرم­افزار آماری SPSS نسخۀ 16 استفاده شد. نتایج نشان داد که در مورد خاک میزان ترسیب فلزات سرب، مس و روی در جهت باد نسبت به خلاف جهت باد با اختلاف معنی­داری بیشتر است، در حالی­که در مورد غلظت این عناصر در گیاه، اختلاف معنی­داری در جهت باد و خلاف جهت باد وجود نداشت. این در حالی است که در مورد فلز کادمیوم دقیقاً عکس این حالت مصداق داشت. غلظت فلزات مورد مطالعه هم در خاک­ و هم در گیاهانی که از فواصل مختلف برداشت شده بودند دارای تفاوت معنی­داری در سطح یک درصد بودند. دو فلز سرب و روی دارای اختلاف معنی­دار از نظر میزان حضور در خاک سطحی و عمقی بودند در حالی­که این معنی­داری در مورد فلزات کادمیوم و مس و همچنین در خاک پای بوته­ها و بین بوته­ها وجود نداشت. میزان جذب فلزات سنگین در دو گونۀ مورد مطالعه تفاوت معنی­داری را نشان نداد در حالی­که این اختلاف در بین اندام­های هوایی و زیرزمینی معنی­دار بود. کادمیوم و مس در اندام زیرزمینی و سرب و روی در اندام هوایی دارای بیشترین غلظت جذب بودند. بررسی فاکتورهای تجمع و انتقال نشان داد که گیاه Cornulaca monacantha برای عناصر سرب، روی و کادمیوم و گیاه Alhagi camelorumبرای دو عنصر سرب و روی دارای ضریب (TF > ۱) بوده، بنابراین می­توان از آن­ها برای پالایش خاک­های آلوده به این عناصر استفاده کرد. مقادیر  BAC و BCF برای هر دو گونۀ مورد مطالعه کمتر از یک بود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی غلظت عناصر سنگین در خاک و گیاهان اطراف مجتمع فولاد خوزستان

هدف از این پژوهش، بررسی غلظت فلزات سنگین منتشر شده از مجتمع فولاد خوزستان، در خاک و گیاهان اطراف این منطقه می­باشد. بدین منظور نمونه­برداری از برگ درختان، درختچه­ها و گیاه علفی و خاک محیط ریشه (ریزوسفر) آن‌ها در جهت وزش باد غالب منطقه و عمود برآن در اطراف مجتمع فولاد انجام شد. نمونه‎های گیاه به دو دسته تقسیم و نیمی با آب مقطر و اسید هیدروکلریک شسته و نیمی دیگر بدون شستشو در نظر گرفته‏ شدند. غلظ...

full text

غلظت فلزات سنگین در ماهی کفشک گرد (Euryglossa orientalis) و رسوبات خور موسی در استان خوزستان

تحقیق حاضر در سال 1386، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین (Hg,Cd,Pb,Ni,Cu) در بافت عضله کفشک گرد         (Euryglossa orientalis)  و رسوبات خورهای احمدی و غنام در خورموسی انجام گرفت. نمونه‌های رسوب از 3 ایستگاه در هر خور برداشت شد و بافت عضله از 30 ماهی صید شده از منطقه مذکور بدست آمد. نمونه‌های هضم شده بوسیله دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی با سیتم شعله‌ای برای فلزات کادمیوم، سرب، نیکل، مس وجذب اتم...

full text

بررسی غلظت فلزات سنگین در ماهی بیاه در رودخانه کارون، استان خوزستان

این تحقیق به‌منظور بررسی غلظت فلزات سنگین سرب، جیوه، کادمیم، منگنز، آهن، روی و مس در بافتهای عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه در رودخانه کارون در استان خوزستان انجام شد. به‌این منظور نمونه‌برداری در زمستان 1388 صورت پذیرفت. پس از بیومتری 72 نمونه صید شده، بافتهای عضله، کبد و آبشش جداسازی شدند. آماده‌سازی و آنالیز نمونه‌ها طبق روش استاندارد MOPPAM صورت گرفت. اندازه‌گیری غلظت فلزات اندامهای مورد مطالعه...

full text

بررسی غلظت فلزات سنگین در خاک سطحی شهر زاهدان

زمینه و هدف: فلزات سنگین موجود در خاکهای سطحی شهرها ناشی از منابع مختلف (مانند ترافیک، انتشارات صنعتی، فرسایش ناشی از ساختمان ها و...) میتواند از طریق تنفسی و پوست در بدن انسان تجمع یافته و برای سلامتی خطرساز باشد، بنابراین هدف از این مطالعه بررسی وضعیت آلودگی فلزات سنگین و ارزیابی کیفیت خاکهای شهری در شهر زاهدان بود. روش کار: در این مطالعه که یک مطالعه توصیفی- مقطعی بود، غلظت فلزات سنگین در خا...

full text

ارزیابی خطر ناشی از فلزات سنگین در خاک و گیاهان زراعی خوارکی عمده در استان همدان

Heavy metals are known to have deleterious effects on human health. The main route of human exposure to heavy metals is the daily intake of food. This study was designed to investigate the heavy metal concentrations (Cu, Zn, Mn, Fe, Cr, Ni and Cd) in soil and major food crops (wheat, potato and corn) and estimate the health risks of metals to humans via soil and the crops consumed in Hamedan Pro...

full text

ارزیابی آلودگی و ارتباط بین غلظت فلزات سنگین در خاک و سبزی‌جات برگی استان زنجان

استفاده از فاضلاب شهری برای چندین سال گذشته در نواحی مشخص (اطراف راه­آهن) و مجاورت مزارع، به کارخانه­جات فرآوری سرب و روی، منجر­به تجمع فلزات سنگین درخاک و سبزی­جات شده است. در این تحقیق، غلظت فلزات سنگین (مس، روی، کادمیم و سرب) در بعضی از سبزیجات (گشنیز، ریحان، شوید، نعناع، مرزه، تره، برگ چغندر، شنبلیله و جعفری) در 6 منطقه شهر زنجان مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که، بیشترین غلظت فلز...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 73  issue 2

pages  439- 451

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023