بررسی عوامل (پولی و غیر پولی) مؤثر بر تورّم در ایران (1382-1338)

عموماً وضعیتی را که در آن سطح عمومی قیمت‌ها به طور بی‌رویه یا نامتناسب و به طور مداوم و به مرور زمان افزایش یابد، وضعیت توﹼرمی نامیده می‌شود. منظور از نامتناسب بودن، عدم تناسب رشد قیمت بر بهره‌وری اقتصاد، و منظور از تداوم، تأکید بر عنصر زمان در تعریف وضعیت توﹼرمی است؛ به طوری‌که در حرکت اقتصاد از یک وضع تعادلی به وضعیتی دیگر علاوه بر افزایش قیمت در زمان معین، میزان افزایش آن نیز به مرور صعود می‌کند. بررسی روند قیمت‌ها در کشور ما نیز حاکی از رشدفزاینده و مداوم سطح عمومی قیمت‌هاست. در این مقاله، علاوه بر بررسی عوامل مؤثر بر توﹼرم، تلاش گردیده سهم هر یک از این عوامل در شکل‌گیری این پدیده‌ی اقتصادی بررسی‌شود. برای‌ دستیابی به این منظور با استفاده از یک سیستم معادلات همزمان، تأثیر رشد پول، شکاف نسبی تولید، رشد نرخ ارز بازار موازی، انتظارات تورمی و تورم وارداتی به عنوان عوامل مؤثر بر تورم مورد بررسی قرار گرفته و معادلات توضیح دهند‌ه‌ی هر یک از این متغیرها نیز برآورد گردیده‌است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که گر چه تورم در ایران صرفاً یک پدیده‌ی پولی نیست و تورم وارداتی، مشکلات ساختاری اقتصاد و تورم انتظاری نیز بر شکل‌گیری آن تأثیر مثبت داشته‌اند، لیکن رشد نقدینگی سهمی بالغ بر 32/58 درصد را در شکل‌گیری تورم دارا بوده است و پس از آن به ترتیب تورم وارداتی(6/22درصد)، تورم انتظاری(3/7درصد)، رشد نرخ ارز (2/6 درصد) و شکاف تولید (6/5 درصد) ،سهم تعیین کننده‌ای در شکل‌گیری تورم داشته‌اند.