بررسی عوامل موثر بر سفر درمانی به ایران از دیدگاه گردشگران آذربایجانی در سال 1395

زمینه و هدف: گردشگری سلامت، سفری سازمان­یافته است که به منظور حفظ، بهبود و بازیابی سلامت جسمی و روانی صورت می‫پذیرد و به عنوان یکی از ابعاد گردشگری، به توسعه پایدار و پویایی اقتصادی کشور کمک می­نماید. هدف از این مطالعه تعیین عوامل موثر بر سفر درمانی  به ایران از دیدگاه گردشگران آذربایجانی بود. روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه ترکیبی بود که در بخش کیفی آن، با ده نفر از گردشگران آذربایجانی، مصاحبه­ نیمه­ ساختار­مند انجام شد. داده ها با استفاده از تحلیل محتوای کیفی  آنالیز شده و متغیرهای موثر در جذب و نیز عوامل نارضایتی گردشگران مشخص گردید. در مرحله بعدی با استفاده از نتایج بخش کیفی مطالعه و نیز مرور متون، پرسشنامه­ ای براساس سیستم لیکرت تهیه و توسط 213 گردشگر سلامت تکمیل گردید و عوامل موثر براساس شدت تاثیرشان امتیازبندی شدند. داده ها توسط نرم­افزار SPSS-20 و با استفاده از آمار توصیفی شامل فراوانی، میانگین و انحراف معیار تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بیشتر شرکت کنندگان در مطالعه (63/4%)، مرد بوده و بین 20 تا 40 سال سن داشتند (43/2%) . بالاترین فراوانی در رابطه با نوع بیماری جهت مراجعه مربوط به بیماری‌های داخلی (10/3%)، عفونی (9/4%)، جراحی (8/5%) و اورولوژی (8%) بود. دو عامل کیفیت خدمات درمانی و هزینه درمان به ترتیب با میانگین و انحراف معیار 0/05±3/08 و 0/35±3/05 موثرترین عوامل در مسافرت درمانی به ایران بودند. عوامل تجهیزات پزشکی و سیاسی- امنیتی نیز به ترتیب با میانگین 0/07±2/98 و 0/04±2/98 در رتبه های­ سوم و چهارم قرار داشتند. زمان انتظار برای دریافت خدمات، با میانگین 0/09±2/84 کمترین عامل تأثیرگذار در سفر به ایران از دیدگاه گردشگران آذربایجانی بود. نتیجه­ گیری: نتایج نشان داد که کیفیت خدمات درمانی، هزینه درمان، تجهیزات پزشکی و عوامل سیاسی- امنیتی بر انگیزه ورود بیماران خارجی به ایران اثر مثبت داشته، اما زمان انتظار، تنوع درمانی، عوامل جامعه ­شناختی و جاذبه‌های گردشگری، تأثیر زیادی نداشتند. بنابراین پیشنهاد می‫شود در برنامه‌های بازاریابی و تبلیغاتی، روی پنج عامل اول تمرکز صورت گیرد.