بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی مؤثر در تخریب منابع‌ طبیعی استان تهران

واقعیت‌های موجود بیانگر این مسئله هستند که منابع‌ طبیعی کشور در حال تخریب می‌باشد و با شیوه‌های کنونی بهره‌برداری، این روند ادامه خواهد داشت. هدف این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر در تخریب منابع ‌طبیعی تجدیدشونده از دیدگاه اجتماعی- اقتصادی در استان تهران بوده است که با جمع‌آوری اطلاعات از بهره‌برداران و کارشناسان منابع‌طبیعی استان و ایجاد ارتباط با شاخص ‌تخریب بدست آمده در تحقیق، عوامل تخریب منابع‌طبیعی استان بررسی شدند. بنابراین روش انجام تحقیق در این پروژه بر سه محور بررسی اسناد و مدارک، مطالعه میدانی و تحلیل داده‌ها استوار بود. برای تعیین عوامل مؤثر در تخریب، وضعیت منابع ‌طبیعی (مراتع) از نظر تغییر سطح بین سالهای 1334 تا 1380 بررسی و مقایسه شد و همچنین شاخصی برای تعیین کاهش تولید علوفه در مراتع تهیه گردید. سپس با تهیه پرسشنامه نسبت به جمع‌آوری اطلاعات از جامعه بهره‌بردار و کارشناسان در منابع ‌طبیعی استان برای شناخت عوامل تخریب منابع ‌طبیعی اقدام شد. براساس نتایج این پژوهش کاهش تولید علوفه در مراتع در مناطق کوهستانی (جنگلهای‌ خشک و کوههای‌ مرتفع) بیش از مناطق دشتی (استپی و نیمه‌استپی) بود. به­طوری­که در مناطق دشتی مهمترین شکل تخریب بصورت تغییرکاربری اراضی منابع ‌طبیعی بوده که به کاربریهای عمرانی و کشاورزی تغییر یافته‌اند. مهمترین عامل تشکیلاتی مؤثر در تخریب منابع ‌طبیعی کمبود نیرو و امکانات برای کنترل عرصه‌های منابع‌طبیعی می‌باشد. از نتایج دیگر، رابطه محکم و معکوس بدست­آمده بین وسعت اراضی کشاورزی تحت تملک بهره‌برداران از مراتع و میزان تخریب مراتع در هر منطقه می‌باشد. بنابراین طراحی و اجرای برنامه آمایش‌سرزمین در استان تأکید می‌شود، زیرا از عوامل اصلی در تخریب، تغییرکاربری اراضی منابع ‌طبیعی می‌باشد