بررسی عرضی – ملی عوامل کلان مؤثر بر توسعه علمی

این پژوهش بر اساس یک مفهوم چهار بعدی از جامعه شکل یافته است. این مفهوم برای جامعه چهار نظام اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی قایل است. در این تحقیق، چهار فرضیه اساسی در ارتباط با توسعه علم مطرح شده است. در فرضیه اول بین سطح توسعه اقتصادی و رشد علوم تجربی ارتباط متقابل وجود دارد. فرضیه دوم توسعه سیاسی، به ویژه آزادی سیاسی و مدنی، را مایه رونق علـمی می‎داند. در فرضـیه سـوم توسعه فرهـنگی زمینه سـاز توسعه عـلمی تلقی می‎شود و بالاخره، در فرضیه چهارم گفته شده است که توسعه اجتماعی هر جامعه‎، از طریق فراهم کردن سرمایه اجتماعی جدید زمینه را برای رشد علمی آن مهیا می‎سازد. این فرضیه‎ها در یک مطالعه عرضی- ملی، بر اساس نمونه‎ای از 150 کشور جهان، آزمون شده‎اند. نتایج تحلیل‎های رگرسیونی چندگانه و الگوسازی معادلات ساختاری چهار فرضیه مذکور را تأیید می‎کنند. درضمن، در این مطالعه یک الگوی خاص از روابط میان چهار متغیر اصلی با توسعه علم ]متغیر وابسته[ یافت شد. بر اساس نتایج این پژوهش چند پیشنهاد اساسی برای توسعه علم ارائه شده است.