بررسی طرح روایی مناظره در الهی‌نامه

Authors

امیرحسین بهمنی دانشگاه مازندران

قدسیه رضوانیان دانشگاه مازندران

Abstract:

مناظره، نظامی مبتنی بر روایت است و پایه‌های سه‌گانه‌ روایت را - چنان‌که کلود برمون پیشنهاد کرده است: تشریح موقعیت پایدار، امکان دگرگونی و تحقق یافتن یا نیافتن دگرگونی- می‌توان در طرح مناظره بازیابی کرد. در مناظره به دلیل ماهیت جدلی آن و امکان مجاب نشدن یکی از دو طرف، مجال بیشتری برای عرضه استدلالات متعدد و تمثیلات پیاپی و درازدامنی سخن فراهم است و از آنجا که سرانجام به غلبه یکی از دو طرف میانجامد، تقابل بین شخصیت‌ها چشمگیرتر است. در ادبیات کلاسیک ایران به ‌عنوان محمل فرهنگ، گفت‌وگوها اغلب از نوع مناظره است زیرا فضای گفتمانی، فضای تک‌صدایی است؛ از این رو، آثاری که در ظاهر مکالمه‌ای صورت‌بندی می‌شوند، بنایشان بر غلبه‌ آوای قدرت است. یکی از این آثار، الهی‌نامه عطار است که با روشی توصیفی- تحلیلی در این مقاله مطالعه و بررسی می شود. عطار در الهی‌نامه با بهره‌گیری از قابلیت مناظره و سنخیت آن با هدف روایت، حقانیت موضع پدرسالارانه خلیفه را در برابر نوجویی شش پسر جوانش پررنگ‌تر به رخ میکشد و ناچیزی کوشش‌های تحولخواهانه را در برابر سنت‌های کهن در افق فکری ایرانی نشان میدهد؛ همچنین با مجاب نشدن پسران در استدلال نخست، عطار فرصت پیدا می‌کند سخن را بگسترد و با تمثیلات مختلف، استدلالات روشن‌تری در حقانیت موضع خود عرضه کند و از این رهگذر، به مقاصد تعلیمی خود نیز در سرودن الهی‌نامه نایل شود.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

بررسی طرح روایی مناظره در الهی نامه

مناظره، نظامی مبتنی بر روایت است و پایه های سه گانه روایت را - چنان که کلود برمون پیشنهاد کرده است: تشریح موقعیت پایدار، امکان دگرگونی و تحقق یافتن یا نیافتن دگرگونی- می توان در طرح مناظره بازیابی کرد. در مناظره به دلیل ماهیت جدلی آن و امکان مجاب نشدن یکی از دو طرف، مجال بیشتری برای عرضه استدلالات متعدد و تمثیلات پیاپی و درازدامنی سخن فراهم است و از آنجا که سرانجام به غلبه یکی از دو طرف میانجا...

full text

بررسی ساختار مناظره پروین اعتصامی

در فایل اصل مقاله موجود است

full text

معرفی نسخه‌ی خطی «مناظره گوهرها»؛ مفصل‌ترین مناظره منثور‌ فارسی

چکیده: در گنجینة نسخ خطی فارسی، کتب زیادی در موضوع کانی شناسی وجود دارند که اغلب با نام «جواهر نامه» یا «معرفه‌الجواهر» به موضوعِ معرفی گوهرها، شرح صفات، انواع، معادن، عیوب، روش نگهداری، خواص طبی و قیمت آنها و حتی شناخت برخی سنگهای کم ارزش، فلزات و گاه عطریات و... پرداخته‌اند. نثرگوهرنامه ها معمولا روان، ساده و علمی و از نظر محتوا نیز، بیشتر دارای مطالبی تکراری و برگرفته از الجماهر فی الجو...

full text

بررسی نقش تلویزیون در حوزۀ نقد و شیوۀ مناظره

رسانه‌ها با انتقال ارزش‌ها،‌‌‌ هنجارها، و الگوها به مخاطبان باعث هم‌نوایی و هم‌سویی و تجانس فکری و عملی افراد جامعه می‌شوند. به عبارت دیگر، از آن‌جا که امروزه افراد اجتماع به‌طور گسترده‌ای با رسانه‌‌ها در ارتباط‌اند، از طریق آن‌ها می‌اندیشند، دنیا را از رهگذر آن‌ها می‌شناسند، و رفتارهای خود را براساس الگوهای برگرفته از آن‌ها سامان می‌دهند. در این زمینه، تلویزیون، ورای نقش رسانه‌ای‌اش، جایگاه خا...

full text