بررسی سبک زندگی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن

مقدمه: سبک زندگی از جمله مفاهیمی است که در دنیای امروزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بخشی از زندگی است که عملا در حال تحقق یافتن بوده و دربردارنده طیف کامل فعالیتهایی است که افراد در زندگی روزمره انجام می‌دهند.. در پژوهش حاضر انواع سبک زندگی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن بررسی شده است. با توجه به موضوع، تئوریهای جامعه شناختی افرادی نظیر وبلن، زیمل، بوردیو، پاتنام، گیدنز، چینی، اوسیم، فاضلی، پترسون، گانزبوم و دی‌گراف و همچنین تئوریهای روان شناختی اریکسون، آدلر و کورت لوین مورد بررسی قرار گرفت. روش: این پژوهش با روش پیمایش بین 313 نفر دانشجوی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری انجام گردید. جهت نمونه‌گیری از فرمول برآورد حجم نمونه کوکران و روش نمونه‌گیری طبقه‌ای استفاده شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق‌ساخته بود که ابتدا با 30 پرسشنامه پیش آزمون انجام شد و پس از تأیید روایی و پایاییسؤالات، سایر پرسشنامه‌ها نیز تکمیل و داده‌ها از طریق نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفتند. سبک زندگی در 4 حوزه مدیریت بدن، سلامت، مصرف و اوقات فراغت تعریف و سنجش شد و دانشجویان برحسب ویژگیهای سبک زندگی، به سه طبقه سنتی، مدرن و ترکیبی دسته‌بندی شدند جهت آزمون فرضیات، از آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون، T دو نمونه مستقل و F، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته‌ها: در میان انواع سبک زندگی (سنتی، مدرن و ترکیبی)، اکثریت دانشجویان (60.1%) سبک زندگی ترکیبی داشته‌اند. همچنین میان متغیرهای تحصیـلات، سن و سرمایـه اجتماعـی با متغیر سبک زندگی همبستگـی وجود دارد. این درحالی است که همبستگی میان متغیرهای وضعیت اشتغال، مدت زمان اقامت در شهر و جنس با متغیر وابستـه تأیید نگردید. با توجه به ضرایب رگرسیونی، تنها متغیرهای سرمایه اجتماعی و سن به‌طور مستقیم و مثبت بیشترین تأثیر را بر سبک زندگی دارند (متغیر سن با بتای 0.21 و متغیر سرمایه اجتماعی با بتای 0.15 بیشترین تأثیرات را بر متغیر وابسته داشته‌اند). اگرچه متغیرهای مستقل دیگــر (وضعیت اشتغال، تحصیلات، جنس و مدت اقامت در شهر) به‌طور غیر مستقیـم تأثیری جزئی بر سبک زندگــی داشتند، ولی مجموع تأثیـرات آنها بر متغیر مستقـل منفی و معکـوس بود. بحث : پژوهش حاضر نشان داد که با افزایش سن (در فاصله سنی 50-20سال) سبک زندگی دانشجویان مدرن‌تر می‌شود و درمیان متغیرهای اجتماعی، متغیرسن بیشترین تأثیر را بر سبک زندگی دانشجویان داشته است. بدین معنی که هرچه سن دانشجویان در گروه سنی مذکور بیشتر باشد نیازها متنوع‌تر شده و در نتیجه سبک زندگیشان مدرن‌تر خواهد بود. لذا به نظر می‌رسد در بررسی سبک زندگی دانشجویان غیر از عوامل یاد شده، می‌توان عامل یا عوامل دیگری را نیز دخیل دانست. همچنین بین انواع سبک زندگی (مدرن، ترکیبی و سنتی)، اکثریت دانشجویان سبک زندگی ترکیبی داشته‌اند که نشان می‌دهد علی‌رغم توسعه شهرنشینی و مدرنیسم، هنوز ارزشهای سنتی اهمیت خود را در میان جوانان حفظ نموده‌اند و این مسأله می‌تواند متأثر از آموزه‌های دینی و فرهنگ ایرانی ما باشد.