بررسی ساختار روایت در رؤیت‌های ساختار‌شکنانۀ روزبهان بقلی

این مقاله به بررسی ساختار و عناصر روایت­های روزبهان در کتاب کشف‌الاسرار می­پردازد. درون­مایۀ اصلی این گزارش­ها شرح مکاشفه­ها و دیدارهای روزبهان با خداست که ساختاری حکایت‌گونه دارند و در الگوی داستان­های فراواقعی روایت می­شوند. در این پژوهش افزون‌بر بررسی سابقۀ موضوع «رؤیت» و «شطح» به خاستگاه ناخودآگاه (کهن الگویی) این روایت­ها و عناصر موجود در روایت­ها که متناسب با خاستگاه آن­هاست پرداخته می­شود؛ عناصری چون: ابهام زمانی و مکانی، وجود راوی اَبرقهرمان، داشتن الگوی سفر و جست‌وجو، وجود راهنما، استفاده از نماد، گنگی زبان و تصاویر، توجّه به عنصر جمال و زیبایی که همگی با حالات ناآگاهی و ضمیر ناخودآگاه راوی تناسب دارند. همچنین در این روایت­ها سیر تحول و دگردیسی واژگان از حالت حماسی، ادبی و زمینی به واژگان عرفانی و آسمانی به‌خوبی با نمونه­ها نشان داده می­شود.