بررسی زمینه های فرهنگی شکل گیری و رشد چالش های قومی در جهان اسلام: مطالعه موردی آذربایجان ایران

هدف: این مقاله با هدف یافتن بسترهای فرهنگی چالش‏های قومی جهان اسلام با تاکید بر آذربایجان ایران تلاش دارد در راستای افزایش همبستگی ملی گام بردارد. بر این اساس، سئوال اصلی این مقاله این است که مهمترین بسترهای فرهنگی تاثیرگذار در شکل‏گیری و رشد چالش‏های قومی در آذربایجان ایران چیست؟ روشها: روش پژوهش به صورت ترکیبی کیفی و کمی از طریق جمع‏آوری داده‏ها به روش کتابخانه‏ای با ابزار فیش‏برداری و روش میدانی با ابزار مصاحبه عمیق است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز به صورت توصیف داده‏ها و تحلیل محتوای کمی پس از دسترسی به تمام نتایج بدست آمده از منابع کتابخانه‏ای و مصاحبه عمیق، صورت گرفته است. یافته‏ ها: تحلیل داده‏های مصاحبه و تحلیل محتوایی کمی از تمامی نتایج بدست آمده از مصاحبه عمیق صورت گرفت. یافته‎های تحقیق حاکی از آن است که تاکید بر یک زبانه بودن کشور و تبعیض فرهنگی و عدم اجرای اصل 15 قانون اساسی برای ترک‏زبانان با 39 درصد به عنوان مهمترین بستر فرهنگی داخلی، و تاثیر شبکه‏های ماهواره‏ای ترکیه با 32 درصد و تاثیر جمهوری آذربایجان با هویت برتر ترکی در همسایگی آذربایجان ایران با 31 درصد به عنوان مهمترین بسترهای خارجی شکل‎گیری و رشد چالش‏های قومی در آذربایجان ایران است. نتیجه‏ گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد برای ایجاد همبستگی ملی بیشتر، مولفه های فرهنگی مردم آذربایجان در داخل کشور باید شناسایی شده و مورد احترام قرار گیرد تا کشورهای خارجی نتوانند بستری برای ایجاد چالش‏های قومی در آذربایجان ایران پیدا کنند.