بررسی زبان جنسیتی در مطبوعات اجتماعی ایران: مطالعة موردی چهار مجلة خانوادگی پرتیراژ- شهلا مطهری/محبوبه سعادت

بررسی زبان جنسیتی در مطبوعات اجتماعی ایران: مطالعه موردی چهار مجله خانوادگی پرتیراژ   شهلا مطهری[1] محبوبه سعادت[2] تاریخ دریافت: 1/3/91 تاریخ تصویب: 10/4/92 چکیده   زبان پدیده‌ای اجتماعی است که از متغیرهای مختلفی از جمله جنسیت تأثیر می‌پذیرد. در جوامع مختلف جنسیت‌زدگی زبان به دو صورت صریح و ضمنی سبب فرودستی یکی از دو جنس (معمولاً زنان) می‌شود.این پژوهش به بررسی وجود یا عدم وجود جنسیت‌زدگی در مطبوعات اجتماعی ایران و در صورت وجود جنسیت‌زدگی، به تشخیص صریح یا ضمنی بودن آن می‌پردازد. برای رسیدن به این اهداف از چهار مجله پرتیراژ خانوادگی (خانواده سبز، روزهای زندگی، خانه سبز و فضیلت خانواده) شصت داستان به روش تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. متن این داستان‌ها از نظر شیوه بازنمایی اسامی، شخصیت‌ها، ویژگی‌های عاطفی و شخصیتی و چگونگی واکنش آنها در برابر فشارهای اجتماعی و نیز صفات، اشارات و کنایات به کار رفته برای زنان و مردان با شیوه‌ی تحلیل محتوا بررسی شد. نتایج نشان داد که زبان داستان‌های بررسی شده از نظر شیوه بازنمایی اسامی و شخصیت زنان و مردان جنسیت‌زده نبود اما در زمینه مؤلفه‌های دیگر به هر دو شکل صریح و ضمنی جنسیت‌زده بود. واژه‌های کلیدی: زبان، جنسیت، جنسیت‌زدگی زبان، مطبوعات اجتماعی [1] . کارشناس ارشد  زبانشناسی  [email protected]   [2] استادیار دانشگاه شیراز، [email protected]