بررسی رفتار توده‌ای در بورس اوراق بهادار تهران با مدل چیانگ و ژنگ

هدف: در سطح کلان، مالی رفتاری دغدغه‌های بسیاری در تقابل با نظریه‌های مالی کلاسیک و کارایی بازار ایجاد کرده ‌است. زمانی که سرمایه‌گذاران به‌جای رفتار و تصمیم‌گیری منطقی بر مبنای تحلیل‌های خود، از سایر سرمایه‌گذاران پیروی می‌‌کنند و نظر دیگران، تصمیم سرمایه‌گذاری آنها را تغییر می‌دهد، رفتار توده‌ای پدید می‌آید. گاهی رفتار توده‌ای برای سرمایه‌گذارانی که دانش و تجربه کمتری دارند تا حدی عقلایی است؛ اما وجود رفتار توده‌ای گسترده در بازار، ممکن است به نوسان‌های بازده و بی‌ثباتی بازار سرمایه منجر شود که به‌نوعی، منبع ریسک شناخته می‌شود. هدف این مطالعه، بررسی وجود رفتار توده‌ای بین سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران، در بازه زمانی 4 ساله، یعنی از 02/03/1394 تا 31/02/1398 است. روش: پژوهش حاضر با استفاده از مدل چیانگ و ژنگ، به بررسی رفتار توده‌ای گسترده در بازار می‌پردازد. این مدل اقتصادسنجی با تکیه بر بازده روزانه صنایع، بازده روزانه پرتفولیو انتخاب شده و انحراف مطلق مقطعی بازده است. همچنین یکی از برتری‌های مهم این مدل در مقایسه با مدل‌های قبلی، توانایی بررسی رفتار توده‌ای در دوره‌های صعودی و نزولی بازار به‌صورت مجزا است. یافته‌ها: فرض وجود رفتار توده‌ای سرمایه‌گذاران در بازار تأیید شد ‌و در کل این بازه زمانی 4 ساله با در نظر گرفتن دوره‌های ریزش و صعود بازار به‌صورت جداگانه، رفتار توده‌ای در هر دو وضعیت مشاهده شد؛ ولی شدت آن در دوره‌‌ای صعودی بیشتر بود. نتیجه‌گیری: با توجه به ضرایب به‌دست‌آمده از معادلات رگرسیونی و نوع رفتار توده‌ای، به‌لحاظ بروز در زمان‌های صعود یا افول بازار، می‌توان نتیجه گرفت که به‌طور کلی، سرمایه‌گذاران در بورس تهران رفتار توده‌ای داشته‌اند؛ اما در دوره‌های ریزش بازار تا حدی منطقی‌تر عمل کرده‌اند و شدت رفتار توده‌ای خود را در سرمایه‌گذاری‌ها کاهش داده‌اند.