بررسی رابطه کارکردهای اجرایی و بهرۀ هوشی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان واجد تشخیص سطح یک اختلالات طیف اتیسم

هدف: کارکردهای اجرایی و بهره هوشی دو توانایی عمده و در عین حال متفاوت ذهنی هستند که در زمینه‌های فردی و اجتماعی زندگی بیماران واجد تشخیص اختلال اتیسم نقش زیادی دارند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه کارکردهای اجرایی و بهره هوشی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان واجد تشخیص اتیسم سطح یک انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های همبستگی بود و جامعه آماری آن را دانش‌آموزان واجد تشخیص اختلال اتیسم سطح یک تحت توان‌بخشی مراکز اتیسم شهر اصفهان تشکیل می‌دادند (تعداد ثبت شده این بیماران در مراکز اتیسم شهر اصفهان 52 نفر بود). به شیوه نمونه‌گیری در دسترس، تعداد 27 نفر (بعد از احراز ملاک‌های ورود و خروج) دانش‌آموز اتیسم سطح یک انتخاب شد. ابزار پژوهش شامل آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین، فرم کوتاه چهارمین ویرایش آزمون هوشی وکسلر کودکان و نوجوانان و کارنامه تحصیلی دانش‌آموزان بود. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده نسخه 21 نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس و روش تحلیل رگرسیون لجستیک، ضریب همبستگی اسپیرمن و شاخص اندازه اثر کوهن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک رابطه معناداری بین متغیرهای کارکردهای اجرایی و بهره هوشی با متغیر عملکرد تحصیلی نشان نداد، ولی در ضرایب همبستگی اسپیرمن بین عامل هوش عملی-فضایی و شاخص‌های طبقات، درجاماندگی، پاسخ‌های نادرست و سایر خطاهای کارکردهای اجرایی با عملکرد تحصیلی روابط معناداری مشاهده شد(05/0 P≤). بر اساس طبقه‌بندی اندازه اثر کوهن، شاخص‌های عامل هوش عملی، طبقات، پاسخ‌های نادرست و پاسخ‌های سطح مفهومی در دامنه اندازه اثر بالا قرار گرفتند (d>0/8). نتیجه‌گیری: یافته‌های فوق نشان‌دهنده رابطه بیشتر عامل هوش عملی و تعدادی از شاخص‌های کارکردهای اجرایی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان اتیسم سطح یک در مقایسه با سایر شاخص‌ها است.