بررسی‌ رابطه‌ میزان‌ سرمایه‌ اجتماعی‌ با کیفیت‌ زندگی‌ سرپرستان‌ خانوارهای‌ ساکن‌ تهران‌

از «کیفیت‌ زندگی‌» با توجه‌ به‌ جنبه‌های‌ مختلف‌ آن‌، تعاریف‌ متنوعی‌ ارائه‌ شده‌ است‌ و نهادها و سازمان‌های‌ ملی‌ و بین‌المللی‌، اقدام‌ به‌ شاخص‌ سازی‌ و سنجش‌ آن‌ در دو دهه‌ اخیر کرده‌اند. در ارزیابی‌ کیفیت‌ زندگی‌، دو رویکرد عمده‌ اسکاندیناویایی‌ (تأکید بر شرایط‌ عینی‌زندگی‌) و آمریکایی‌ (تأکید بر شرایط‌ ذهنی‌ زندگی‌) مطرح‌ است‌ که‌ امروزه‌ در بسیاری‌ از تحقیقات‌، به‌ صورت‌ توأم‌ در نظر گرفته‌ می‌شود‌. دانشگاه‌ تورنتو با ایجاد واحد تحقیق‌ در این‌ خصوص‌، از سال‌ 1994 فعالیت‌ وسیعی‌ را آغاز کرده‌ و روش‌های‌ مختلفی‌ را برای‌ ارزیابی‌ کیفیت‌ زندگی‌ به‌ کار گرفته‌ است‌ که‌ اغلب‌ آنها متمرکز بر «سلامت‌» و ابعاد آن‌ بوده‌ است‌. مؤسسه‌ «مرسر» نیز به‌ عنوان‌ یکی‌ از نهادهای‌ معتبر مطالعاتی‌ بین‌المللی‌، در جدیدترین‌ بررسی‌ خود در سال‌ 2006، وضعیت‌ کیفیت‌ زندگی‌ در 215 شهر بزرگ‌ دنیا را رتبه‌بندی‌ کرده‌ است‌ که‌ شهر تهران‌ در رتبه‌ 177 قرار دارد. در خصوص‌ عوامل‌مرتبط‌ با کیفیت‌ زندگی‌ نیز تحقیقات‌ مختلفی‌ انجام‌ گرفته‌ است‌ که‌ با توجه‌ به‌ موضوع‌ مقاله‌ حاضر، می‌توان‌ به‌ بررسی‌های‌ «لین‌» و «میلور» اشاره‌ کرد که‌ نشان دهنده‌ وجود ارتباط‌ بین‌ ابعاد مختلف‌ کیفیت‌زندگی‌ با سرمایه‌ اجتماعی‌ است‌. بر همین‌ اساس‌ الگوی‌ نظری‌ در قالب‌ یک‌ فرضیه‌ اصلی‌ (رابطه‌کیفیت‌ زندگی‌ و سرمایه‌ اجتماعی‌) و چهار فرضیه‌ فرعی‌ (رابطه‌ سرمایه‌ اجتماعی‌ با ابعاد سلامت‌جسمانی‌، روانی‌، روابط‌ اجتماعی‌ و سلامت‌ محیطی‌) طراحی‌ شده که‌ پس‌ از آزمون‌ فرضیه‌ها برروی‌ سرپرستان‌ خانوارهای‌ تهرانی‌ به‌ روش‌ نمونه‌گیری‌ چند مرحله‌ای‌ در تابستان‌ 1386، ارتباط‌ بین‌ سرمایه‌ اجتماعی‌ و کیفیت‌ زندگی‌ و ابعاد چهارگانه‌ آن‌ مورد تایید قرار گرفت‌. در تحلیل‌ رگرسیون‌ از تأثیر میزان‌ سرمایه‌ اجتماعی‌ بر کیفیت‌ زندگی‌ نیز، میزان‌ تأثیرگزاری‌ بر سلامت‌ جسمانی‌ در کمترین‌ حد و سلامت‌ روابط‌ اجتماعی‌ در بیشترین‌ حد بوده‌ است‌ که‌ در نهایت‌ مؤید نظریه‌ «لین‌»، دیدگاه‌ میلور و همکاران‌ و همچنین‌ گزارش‌های‌ سازمان‌ بهداشت‌ جهانی‌ مبنی‌ بر تأثیر سرمایه‌ اجتماعی‌ بر ابعادی‌ از سلامت‌ اجتماعی‌ و رضایت‌ از زندگی‌ به‌ عنوان‌ بخش‌هایی‌ از کیفیت‌ زندگی‌ می‌باشد