بررسی رابطه‌ی زیست‌پذیری سکونتگاه‌های روستایی بر تاب‌آوری روستاییان در برابر مخاطرات طبیعی نواحی روستایی دهستان مراوه‌تپه و پالیزان

مخاطرات و پیامدهای آن سبب بروز آسیب‏های زیست‏محیطی، ایجاد هزینه‏های کلان در بعد فردی تا فراملی، ناآرامی‏های اجتماعی و شکست ساختارهای کالبدی سکونتگاه‌ها می‏شوند. می‏توان این تأثیرات را در مجموع ناپایداری ابعاد مختلف زیست‏پذیری یک سکونتگاه روستایی عنوان کرد که در میزان و نحوه‌ی تحمل‏پذیری و برگشت به شرایط اولیه‌ی اجتماعات انسانی اثر خواهد داشت. به همین علت امروزه تاب‏آوری، به‌منزله‌ی یکی از سنجه‏های مؤثر در فرایند مدیریت مخاطرات، رویکردی اجتماع‌محور برای ارتقای آمادگی اجتماعات روستایی در برابر ناپایداری‏های ناشی از مخاطرات، با هدف زیست‏پذیرتر کردن سکونتگاه‏های روستایی است. در این مطالعه سعی شده است تا با سنجش سطح زیست‏پذیری سکونتگاه‌های روستایی رابطه‌ی آن با تاب‏آوری روستاییان مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین بعد از مطالعه‌ی مبانی نظری و استخراج شاخص‏های مربوط به تاب‏آوری و زیست‏پذیری سکونتگاه‌های روستایی سعی شد تا از طریق تدوین پرسشنامه و تکمیل آن در روستاهای تحت تأثیر خطر سیل در رودخانه‌ی اترک، ارتباط این دو عامل با یکدیگر از طریق همبستگی و مدل تصمیم‏گیری چندشاخصه‌ی پرومتی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج بررسی‏ها بیانگر این است که، به لحاظ زیست‏پذیری، روستاهای قازان‌قیه، فرق سرپایین و قره‌گل غربی به ترتیب با امتیاز نهایی فی (φ) 1، 92/0 و 84/0 نسبت به سایر روستاهای مورد مطالعه دارای بالاترین امتیاز هستند. همچنین نتایج نشان داد که به لحاظ تاب‏آوری نیز بالاترین رتبه متعلق به روستای قازان‌قیه با امتیاز 1 است. مقایسه‌ی امتیازهای سطح زیست‏پذیری با تاب‏آوری نیز نشان داد که با افزایش زیست‌پذیر بودن سکونتگاه‌های روستایی میزان تاب‏آوری اجتماعات نیز ارتقا می‏یابد.