بررسی خصوصیات بیولوژیکی و مولکولی دو جدایه ویروس ایکس سیب‌زمینی در استان همدان

به منظور تعیین پراکنش ویروس ایکس سیب­زمینی طی سال‌های 1389 و 1390، از مناطق کشت اصلی سیب‌زمینی در استان همدان شامل بهار، رزن و کبودرآهنگ بازدید و مجموعاً 456 نمونه برگی (تعداد 132 و 324 نمونه به ترتیب علائم­دار و تصادفی) از 9 مزرعه جمع آوری شد. نتایج آزمون الایزا نشان دهنده آلودگی 42 نمونه تصادفی با ویروس ایکس سیب زمینی بود. میزان وقوع آلودگی به این ویروس به ترتیب کاهش در مناطق بهار (3/18%)، رزن (5/12%) و کبودرآهنگ (2/9%) تعیین گردید. جهت بررسی خصوصیات مولکولی، ناحیه ژن پروتئین پوششی دو جدایه ایرانی IRN-HB1 و IRN-HK2 بترتیب از مناطق بهار و کبودرآهنگ بطول حدود 750 جفت باز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی تکثیر و توالی نوکلئوتیدی این قطعات تعیین گردید. آنالیز تبارزایی نشان داد که دو جدایه ایرانی مورد مطالعه در گروه اروپا-آسیا (Eurasia) قرار می‌گیرند و با جدایهPVX نخود فرنگی خویشاوندی نزدیکی داشتند. طول ژن پروتئین پوششی دو جدایه مورد بررسی 714 نوکلئوتید بود که منجر به تولید یک پروتئین فرضی با 237 آمینواسید می‌گردد. میزان همولوژی توالی نوکلئوتیدی ژن پروتئین پوششی بین 7/78 درصد با جدایه هلندی (رس شمار X88785) از گروه شماره دو تا 2/99 درصد با جدایه ایرانی (رس شمار FJ461343) و برای دو جدایه ایرانی 100 درصد تعیین گردید. هر چند که جدایه‌های ایرانی مورد مطالعه در این بررسی در گروه اروپا-آسیا قرار گرفتند ولی هنوز مشخص نیست که آنها جدایه­های غالب این ویروس در ایران باشند. این اولین گزارش از آنالیز تبارزایی جدایه­های سیب­زمینی PVX از ایران واقع در منطقه mid-Eurasia می‌باشد.