بررسی توزیع مکانی خطر بیابان‌زایی منطقه سبزوار با استفاده از مدل IMDPA

Authors

  • اسماعیل سیلاخوری دکتری، بیابان‌زدایی، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران. *(مسوول مکاتبات)
  • امیر سعدالدین دانشیار، مدیریت منابع آبخیز، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
  • مجید اونق استاد، ژئومورفولوژی، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
Abstract:

زمینه و هدف: بیابان‌زایی مسئله‌ای جهانی، با پیامدهای جدی برای تنوع زیستی، ایمنی محیط‌زیست، ریشه­کنی فقر، ثبات اجتماعی- اقتصادی و توسعه پایدار در سراسر جهان می­باشد. مناسب­ترین روش برای تعیین شدت خطر بیابان‌زایی، استفاده از مدل­های تجربی است. هدف از این پژوهش تعیین توزیع مکانی خطر بیابان‌زایی منطقه سبزوار با استفاده از مدل IMDPA و سیستم اطلاعات جغرافیایی است. روش بررسی: به‌منظور بررسی شدت بیابان‌زایی در منطقه سبزوار، از تمام معیارهای مدل IMDPA استفاده گردید. برای این منظور، ابتدا نقشه واحدهای کاری (رخساره­های ژئومورفولوژی) با استفاده از نقشه­های شیب، زمین­شناسی، پوشش گیاهی، کاربری اراضی، تصاویر ماهواره­ای لندست 5 و گوگل ارث در 4 واحد، 10 تیپ و 96 رخساره تهیه گردید. سپس در هر واحد کاری، با استفاده از مدل IMDPA شاخص­ها ارزش­دهی شد و از میانگین هندسی آن­ها ارزش هر معیار تعیین گردید. ارزش هر گروه از میانگین هندسی معیارهای آن مشخص؛ و از میانگین هندسی ارزش گروه­ها، نقشه شدت بیابان‌زایی منطقه به دست آمد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، که معیارهای آب و آبیاری و فرسایش با میانگین وزنی 94/2 و 72/2 بیش­ترین تأثیر را در بیابان‌زایی منطقه داشتند. منطقه سبزوار با استفاده از این مدل به دو کلاس متوسط (II) و شدید (IV) تقسیم شد، که بیش­ترین سطح منطقه را کلاس متوسط (07/85 درصد) پوشش داد. بحث و نتیجه‌گیری: منطقه سبزوار از روند ژئومورفولوژیکی متنوعی از کوهستان تا پلایا برخوردار می‌باشد و تقسیم­بندی آن به دو کلاس بیابان‌زایی نشان­دهنده آسان­گیری مدل IMDPA در تهیه نقشه خطر بیابان‌زایی است. دلیل این امر را می­توان در شاخص­های متنوع، میانگین هندسی و کلاس­بندی نامتوازن جستجو کرد. نقشه خطر مذکور به همراه شاخص­ها کلیدی مؤثر در بیابان‌زایی منطقه سبزوار می­توانند در جهت مهار بیابان‌زایی و نیل به توسعه پایدار مورداستفاده برنامه­ریزان قرار گیرند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی خطر (مقایسه مدل های micd و imdpa)، خسارت و تدوین برنامه مدیریت بیابانزایی منطقه سبزوار

بیابانزایی خطر جدی برای بسیاری از کشورهای جهان و به ویژه کشورهای در حال توسعه مانند ایران می باشد. مناسب ترین روش برای تعیین شدت خطر بیابانزایی، استفاده از مدل های تجربی است. در این تحقیق برای منطقه سبزوار ابتدا خطر بیابانزایی با 2 مدل ایرانی micd و imdpa ارزیابی و سپس با انتخاب مدل برتر، خسارت و برنامه مدیریتی خطر بیابانزایی تعیین گردید. برای این منظور، ابتدا نقشه واحدهای کاری (رخساره های ژئوم...

15 صفحه اول

بررسی وضعیت بیابانزایی منطقه روداب سبزوار با استفاده از مدل MICD

     از مهمترین چالش­های بشر در قرن حاضر در ابعاد گوناگون بیابان­زایی بوده که از آن تحت­عنوان تخریب اراضی نه تنها در مناطق خشک، نیمه­خشک و نیمه­مرطوب بلکه در مناطق مختلف به­ویژه کشورهای در حال توسعه یاد می­شود. مناسب­ترین روش برای بررسی عوامل مؤثر در تخریب اراضی و شدت بیابان­زایی از نظر متخصصان استفاده از مدل­های ارزیابی بیابان می­باشد. روش­های متعددی برای شناسایی مناطق حساس و تهیه نقشه خطر بیا...

full text

ارزیابی خطر بیابانزایی منطقه اینچه برون در استان گلستان با استفاده از مدل ESAs

شناسایی و ارزیابی فرآیندها، عوامل و وضعیت فعلی شدت بیابان‌زایی به منظور تدوین برنامه‌های مشخص و واقع‌گرایانه کنترل بیابان‌زایی از نیازهای اساسی مناطق بیابانی می‌باشد. در این تحقیق به‌منظور ارزیابی بیابانزایی منطقه اینچه برون در استان گلستان، از 3 شاخص کیفیت خاک، کیفیت پوشش‌گیاهی و کیفیت اقلیم مدل ESAs استفاده گردید. بدین منظور، نقشه هر شاخص از میانگین هندسی لایه‌های آن به‌دست آمد و از طریق میان...

full text

تدوین برنامه مدیریت بیابانزایی منطقه سبزوار

بیابانزایی یکی از بزرگترین چالشهای زیستمحیطی زمان حال به شمار میرود. هدف از این تحقیق ارائه برنامه مدیریت بیابانزایی بر اساس نقشه ریسک بیابانزایی میباشد. بعد از اینکه نقشه واحدهای کاری (رخساره ژئومورفولوژی) منطقه سبزوار تهیه گردید، در هر یک از آنها ارزشدهی بر اساس مدل MICD صورت گرفت و نقشه خطر بیابانزایی تهیه شد. از ضرب کلاس‌های خطر بیابانزایی (H) در کلاس‌های عناصر در معرض خطر (E) و کلاس درجه آ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 21  issue 4

pages  203- 217

publication date 1970-01-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023