بررسی تنوع گونه‌های درختی و درختچه‌ای بیشه‌زارهای گویجه‌بل در شهرستان اهر

آگاهی از وضعیت تنوع زیستی می‌­تواند راهنمایی برای مدیریت بهتر اکوسیستم باشد.­ تنوع گونه‌­ای زیاد با حفاظت بهتر می‌­تواند پایداری اکولوژیکی اکوسیستم را تضمین کند. هدف پژوهش پیش‌رو، شناسایی و بررسی تنوع گونه‌­های درختی و درختچه­‌ای منطقه گویجه‌­بِل شهرستان اهر و ارزیابی اثر عامل‌های فیزیوگرافی بر آن بود. نمونه­‌برداری به‌صورت منظم- تصادفی با شبکه‌ای به ابعاد 200 ×150 متر و با 48 قطعه‌نمونه دایره‌­ای شکل 314 متر مربعی انجام شد. در هر قطعه‌نمونه، فهرست کلیه گونه­‌های درختی و درختچه‌­ای همراه با ارزش­‌های فراوانی- غلبه بر اساس مقیاس براون بلانکه ثبت شد. نتایج نشان داد که درمجموع، 13 گونه چوبی در منطقه وجود داشت. ازملک (Smilax excelsa) بیشترین درصد حضور (39 درصد) و تنگرس (Rhamnus sp.) کمترین درصد حضور (0/04 درصد) را در قطعات نمونه داشتند. تراکم در قطعه‌نمونه از 10 تا 110 پایه از گونه­‌های مختلف متغیر بود. دو گونه بومی جنگل‌های ارسباران (کرب و هفت‌­کول) در این منطقه مشاهده شد. هفت‌کول به‌طور غالب در جهت­‌های غربی و کرب در جهت­‌های شرقی حضور داشت. اثر اصلی شیب بر شاخص‌­های تاکسا، سیمپسون، شانون- وینر و مارگالف معنی­‌دار نبود، در حالی‌که اثرات اصلی جهت بر شاخص تاکسا در سطح اطمینان 99 درصد و بر دیگر شاخص‌­ها در سطح اطمینان 95 درصد معنی­‌دار بود. مقدار کلیه شاخص‌های تنوع در جهت غربی بیشتر بود. نتایج مربوط به خوشه‌­بندی ترکیب پوشش گیاهی، نتایج مربوط به مقایسه شاخص‌­های تنوع سایت­‌ها را تأیید کرد. شاخص‌­های تاکسا و مارگالف دارای بیشترین ضریب تغییرات بودند، بنابراین در سایر پژوهش‌ها و نیز ارزیابی­ اثر مدیریت و پایش تغییرات پوشش گیاهی، استفاده از شاخص‌­های مذکور توصیه می‌شود. بر اساس نتایج این پژوهش، زیاد بودن شیب و تنوع زیستی منطقه مورد مطالعه، زمینه حفاظت و قرق منطقه را فراهم می‌کند.