بررسی تنوع ژنتیکی گلوتنین‏های تعدادی از توده‏های گندم بومی منطقه زنجان

به‏منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی پروتئین­های ذخیره­ای دانه توده‏های بومی گندم­ منطقه زنجان 30 نمونه بذر گندم متعلق به این استان (بانک ژن گیاهی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج) از طریق الکتروفورز مورد تجزیه قرار گرفت. الکتروفورز گلوتنین­های با وزن مولکولی زیاد و گلوتنین­های با وزن مولکولی کم از طریق SDS-PAGE با روش استخراج متوالی انجام گرفت. بر اساس نتایج حاصل از مطالعه گلوتنین­های با وزن مولکولی زیاد، سه توده تتراپلوئید با شماره‏های 11372-TN، 11734-TN و 11743-TN شناسایی شدند که فاقد آلل در مکان ژنی Glu-D1 بودند. در حالی‏که در مکان ژنی Glu-1، 11 آلل و 16 نوع زیر واحد دارای وزن مولکولی زیاد یافت شدند. در مکان ژنی  Glu-A1، 33/83 درصد از توده‏های گندم منطقه زنجان دارای زیر واحد نول و 67/16 درصد بقیه واجد ٭2 بودند. در مکان ژنی Glu-B1، آلل 8+7 با 67/36 درصد دارای بیشترین فراوانی بوده و آلل‏های 16+13 و 21 با 33/3 درصد کم‏ترین فراوانی را داشتند. یک زیر واحد جدید مربوط به این مکان ژنی در توده با شماره 11384-TN شناسایی و ٭6 نام‏گذاری شد. در مکان ژنی Glu-D1بیشترین فراوانی در توده­های بومی هگزاپلوئید مربوط به آلل 12+2 بود که در 78/77 درصد آن‏ها مشاهده شد و در بقیه آلل 12+3 تشخیص داده شد. در مکان ژنی Glu-3 در کل 12 نوار گلوتنین با وزن مولکولی کم با حرکت نسبی مختلف شناسایی شدند و میزان تنوع ژنتیکی در این مکان ژنی 84/0 برآورد گردید. از تنوع بالا در پروتئین­های ذخیره‏ای دانه می‏توان در تشخیص ارقام، سطح پلوئیدی آن‏ها و انجام آزمون‏های نانوایی در جهت اصلاح خواص کیفی گندم استفاده کرد.